Trong bối cảnh công nghiệp 4.0, Bình Dương đang tập trung thúc đẩy các sáng kiến công nghệ và chuyển đổi số nhằm nâng cao năng lực sản xuất và quản lý doanh nghiệp. Những giải pháp như nhà máy thông minh, hệ thống điều hành sản xuất MES và ứng dụng trí tuệ nhân tạo được kỳ vọng sẽ đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và gia tăng khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp địa phương.
Nhà máy thông minh: nâng tầm sản xuất hiện đại
Nhà máy thông minh (Smart Factory) là một trong những giải pháp chiến lược nhằm thúc đẩy công nghiệp 4.0 và nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp tại Bình Dương. Mô hình này không chỉ tự động hóa sản xuất mà còn tích hợp các công nghệ quản lý tiên tiến như hệ thống điều hành sản xuất MES (Manufacturing Execution System) và hoạch định tài nguyên ERP (Enterprise Resource Planning). MES đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối và quản lý thông tin từ các giai đoạn sản xuất, giám sát hiệu suất theo thời gian thực, giúp doanh nghiệp phát hiện sớm các sự cố và xử lý kịp thời. Điều này không chỉ giảm thiểu thời gian gián đoạn mà còn tối ưu hóa nguồn lực và cải thiện chất lượng sản phẩm.
Ông Nguyễn Thanh Toàn - GĐ Sở Công thương phát biểu tại Hội nghị về chuyển đổi số cho doanh nghiệp ngành công thương năm 2024
Việc tích hợp MES với ERP tạo nên một cấu trúc quản lý toàn diện, kết nối các hoạt động sản xuất và quản trị tài nguyên một cách hiệu quả. Trong khi MES giúp đảm bảo các kế hoạch sản xuất được triển khai chính xác, ERP hỗ trợ lập kế hoạch và quản lý chuỗi cung ứng. Sự kết hợp này mang lại dòng chảy thông tin liên tục, giúp các bộ phận trong doanh nghiệp phối hợp linh hoạt hơn và nhanh chóng điều chỉnh hoạt động khi thị trường thay đổi. Đây là chìa khóa giúp doanh nghiệp Bình Dương duy trì hiệu quả hoạt động và ứng phó linh hoạt với những biến động.
Hơn nữa, nhà máy thông minh còn mở ra khả năng xây dựng chuỗi cung ứng kết nối thông minh, được hỗ trợ bởi công nghệ IoT và phân tích dữ liệu lớn. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể giám sát quy trình từ khâu nguyên liệu đến sản phẩm hoàn chỉnh, đưa ra các dự đoán chính xác và phản ứng linh hoạt trước biến động của thị trường. Điều này không chỉ tối ưu hóa chi phí mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh dài hạn cho các doanh nghiệp.
Tại các hội thảo chuyên đề như “Giải pháp nhà máy thông minh - sản xuất thông minh” sự tham gia của các đối tác chiến lược như VNTT, Honeywell và Navix đã giúp làm rõ vai trò của công nghệ tự động hóa, IoT và phân tích dữ liệu lớn trong việc xây dựng nhà máy thông minh. Các giải pháp được chia sẻ đã nhấn mạnh khả năng tích hợp dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, giúp doanh nghiệp quản lý kho, theo dõi bảo trì, và tối ưu hóa các hoạt động sản xuất. Những chia sẻ này minh chứng cho việc Bình Dương đang hướng tới một nền công nghiệp hiện đại và linh hoạt hơn, sẵn sàng đối mặt với thách thức của thời kỳ công nghiệp 4.0.
Ông Nguyễn Quang Chính - đại diện tập đoàn Honeywell International Inc chia sẻ tại hội thảo Giải pháp nhà máy thông minh - sản xuất thông minh
Ứng dụng AI và công nghệ hiện đại trong sản xuất và quản lý
Trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi số tại Bình Dương. Các công ty như VSTECH đã phát triển hệ thống AI Camera để giám sát chất lượng sản phẩm và cải thiện hiệu suất sản xuất. Các công nghệ này giúp tự động hóa quy trình kiểm tra và kiểm soát chất lượng, giảm phụ thuộc vào nhân công và tăng cường độ chính xác trong sản xuất. AI Camera có thể phát hiện lỗi sản phẩm ngay lập tức, tiết kiệm thời gian và chi phí, giúp đảm bảo quy trình sản xuất đạt hiệu quả cao.
Bên cạnh AI Camera, hệ thống O-MES của Ouransoft kết hợp công nghệ IoT và dữ liệu lớn để quản lý thông tin từ sản xuất đến quản lý chiến lược, cho phép doanh nghiệp đưa ra các quyết định kịp thời và chính xác hơn. Các công nghệ này giúp doanh nghiệp thu thập và phân tích dữ liệu theo thời gian thực, cải thiện hiệu quả hoạt động và mở ra cơ hội tối ưu hóa toàn bộ quy trình sản xuất. Sự tích hợp này còn tạo nền tảng cho mô hình “Digital Twin” - bản sao số của hệ thống sản xuất, giúp mô phỏng và dự đoán các tình huống để nâng cao hiệu quả vận hành.
Ngoài lĩnh vực sản xuất, AI còn được ứng dụng trong y tế và an ninh. IUD Lab đã phát triển các ứng dụng AI trong chẩn đoán bệnh tim và kiểm tra thiết bị bảo hộ, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ và sản phẩm trong nước. Những thành tựu này không chỉ khẳng định khả năng thích ứng linh hoạt của các doanh nghiệp mà còn thúc đẩy ứng dụng công nghệ vào nhiều lĩnh vực khác nhau.
Nguồn nhân lực: Nền tảng của phát triển bền vững
Đào tạo, kết nối chuyên gia và xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những yếu tố quan trọng giúp các doanh nghiệp địa phương phát triển bền vững và bắt kịp xu hướng toàn cầu. Trường Đại học Thủ Dầu Một (TDMU) đóng vai trò thiết yếu trong việc thực hiện mục tiêu này. Với sứ mệnh kết nối các chuyên gia với doanh nghiệp, TDMU không chỉ cung cấp các chương trình đào tạo chuyên sâu mà còn triển khai những giải pháp tư vấn đa dạng, phục vụ cho nhiều lĩnh vực từ quản lý tài chính, marketing, đến công nghệ số. Mạng lưới chuyên gia tại TDMU hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa cải thiện quy trình sản xuất và quản lý, giúp họ ứng dụng công nghệ mới để đáp ứng yêu cầu của thị trường và xu hướng công nghiệp 4.0.
Không chỉ có TDMU, Trường Đại học Quốc tế Miền Đông (EIU) và IUD Lab cũng góp phần không nhỏ trong việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. EIU đặc biệt chú trọng vào các dự án liên quan đến công nghiệp 4.0 và số hóa sản xuất, tổ chức các khóa học và hội thảo nhằm nâng cao kỹ năng ứng dụng công nghệ cho sinh viên và nhân viên. Trong khi đó, IUD Lab tập trung vào nghiên cứu và chế tạo thiết bị thí nghiệm, ứng dụng trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa quy trình sản xuất. Những nỗ lực này không chỉ giúp phát triển kỹ năng cá nhân mà còn tạo điều kiện để sinh viên và kỹ thuật viên tiếp cận với các giải pháp công nghệ hiện đại, từ đó đóng góp vào sự phát triển công nghệ nội địa và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong khu vực.
Sự phối hợp giữa doanh nghiệp, trường đại học và các sở, ban, ngành tại Bình Dương đã tạo dựng một nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững. Việc áp dụng công nghệ tiên tiến không chỉ giúp các doanh nghiệp địa phương tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Điều này thể hiện rõ qua các sự kiện như hội thảo “Giải pháp nhà máy thông minh - sản xuất thông minh” và các lễ ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác chiến lược. Tại đây, các đại diện từ doanh nghiệp lớn như Becamex IDC và VNTT cùng các đối tác quốc tế uy tín như Honeywell và Navix đã khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng hệ sinh thái công nghệ vững mạnh. Những chia sẻ tại hội thảo cho thấy rằng để vận hành hiệu quả các hệ thống công nghệ tiên tiến, nguồn nhân lực chất lượng cao là điều không thể thiếu.
Lễ ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác chiến lược tại hội thảo Giải pháp nhà máy thông minh - sản xuất thông minh
Những nỗ lực này đã giúp Bình Dương trở thành mô hình kiểu mẫu trong phát triển sản xuất thông minh và bền vững, tạo nền tảng cho sự phát triển lâu dài không chỉ ở địa phương mà còn hướng ra thị trường quốc tế. Trong tương lai, Bình Dương cam kết tiếp tục triển khai các sáng kiến mới, không ngừng mở rộng sự hợp tác giữa các doanh nghiệp, trường học và các cơ quan nhà nước để đưa Việt Nam lên bản đồ công nghệ thế giới. Những bước tiến này không chỉ thúc đẩy sự phát triển kinh tế tỉnh mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển cho cả khu vực và quốc gia, làm nổi bật vai trò của Bình Dương như một trung tâm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Đào Huỳnh