Đầu tư khoa học và công nghệ cho an toàn, vệ sinh Lao động: Lợi ích Kép cho doanh nghiệp và xã hội
Bình Dương là một trong những tỉnh phát triển công nghiệp năng động hàng đầu Việt Nam, thu hút hàng triệu lao động làm việc tại các khu công nghiệp, nhà máy, cơ sở sản xuất, kinh doanh. Trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, công tác an toàn, vệ sinh lao động không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe người lao động, duy trì hoạt động sản xuất ổn định, phát triển bền vững cho doanh nghiệp và đảm bảo an sinh xã hội.
Bối cảnh và tầm quan trọng của ATVSLĐ
Bình Dương là trung tâm công nghiệp trọng điểm của cả nước, thu hút hàng triệu lao động làm việc tại các khu công nghiệp, nhà máy, công trường xây dựng. Sự phát triển nhanh về quy mô sản xuất, đa dạng ngành nghề và tốc độ đô thị hóa đã đặt ra nhiều thách thức lớn về an toàn, vệ sinh lao động (ATVSLĐ), đặc biệt trong các ngành có nguy cơ cao như xây dựng, cơ khí, chế biến gỗ, dệt may. Nhận thức được tầm quan trọng của ATVSLĐ, các cấp ủy Đảng, chính quyền và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã tích cực triển khai nhiều giải pháp, trong đó nhấn mạnh vai trò của khoa học và công nghệ.
Trong những năm gần đây, công tác ATVSLĐ tại Bình Dương nhận được sự quan tâm mạnh mẽ từ Trung ương đến địa phương. Các chỉ thị như Chỉ thị số 29-CT/TW (2013), Chỉ thị số 31-CT/TW (2024) của Ban Bí thư cùng các chỉ đạo của Chính phủ đã tạo hành lang pháp lý và định hướng quan trọng cho toàn hệ thống chính trị trong việc phòng ngừa, giảm thiểu tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Đặc biệt, Chỉ thị số 31-CT/TW đặt mục tiêu giảm ít nhất 4%/năm tỷ lệ tai nạn lao động chết người và tăng ít nhất 5% số người lao động được khám, phát hiện bệnh nghề nghiệp, số cơ sở được quan trắc môi trường lao động.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy tình hình tai nạn lao động tại Bình Dương vẫn còn diễn biến phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Theo số liệu thống kê từ Liên đoàn Lao động, vào năm 2024, toàn tỉnh đã ghi nhận trên 628 vụ tai nạn lao động, gây tử vong cho 34 người và làm 594 người bị thương, trong đó có không ít vụ nghiêm trọng xảy ra tại các khu công nghiệp lớn. Mới đây, đầu năm 2025, vụ sập sàn tại một khu công nghiệp ở Đất Cuốc (huyện Bắc Tân Uyên) đã khiến 3 công nhân thiệt mạng, tiếp tục gióng lên hồi chuông cảnh báo về ý thức chấp hành quy trình an toàn lao động của một bộ phận doanh nghiệp và người lao động. Nguyên nhân chủ yếu vẫn xoay quanh các vi phạm về quy trình an toàn, sự thiếu hụt trong đào tạo, việc sử dụng thiết bị không đúng cách, và những hạn chế còn tồn tại trong công tác kiểm tra, giám sát.
Trước thực trạng đó, Bình Dương đã xác định cần chuyển đổi mạnh mẽ về cách tiếp cận ATVSLĐ, lấy đầu tư và ứng dụng khoa học, công nghệ làm giải pháp trọng tâm. Năm 2025, tỉnh tiếp tục phát động Tháng hành động về ATVSLĐ với chủ đề “Tăng cường bảo đảm ATVSLĐ tại nơi làm việc và trong chuỗi cung ứng”, tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền, huấn luyện, kiểm tra, kiểm định, quan trắc môi trường lao động, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng môi trường làm việc an toàn, hiện đại. Những nỗ lực này không chỉ nhằm giảm số vụ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp mà còn góp phần xây dựng văn hóa an toàn, nâng cao năng lực cạnh tranh, bảo vệ quyền lợi người lao động và tạo nền tảng phát triển kinh tế - xã hội bền vững cho địa phương.
Khoa học và công nghệ - Chìa khóa giải quyết thách thức ATVSLĐ
Khoa học và công nghệ (KH&CN) đang ngày càng khẳng định vai trò là chìa khóa quan trọng trong việc giải quyết các thách thức về an toàn, vệ sinh lao động tại Bình Dương. Việc ứng dụng các thành tựu KH&CN không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý, kiểm soát rủi ro mà còn tạo ra môi trường làm việc an toàn, hiện đại, góp phần bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của người lao động cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Trước hết, công tác tuyên truyền, giáo dục về an toàn, vệ sinh lao động đã có nhiều đổi mới nhờ việc ứng dụng các phương tiện truyền thông đa phương tiện, hình ảnh, video, infographic và các công nghệ thực tế ảo, thực tế tăng cường. Những công nghệ này giúp mô phỏng các tình huống nguy hiểm, hướng dẫn quy trình sơ cứu, sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân, từ đó giúp người lao động rèn luyện kỹ năng ứng phó và nhận diện nguy cơ một cách trực quan, sinh động. Đồng thời, các nền tảng thông tin số được xây dựng và cập nhật thường xuyên đã giúp phổ biến kiến thức, văn bản pháp luật về ATVSLĐ đến mọi đối tượng, góp phần xây dựng văn hóa an toàn trong cộng đồng doanh nghiệp và xã hội.
Song song đó, chuyển đổi số trong quản lý ATVSLĐ đang trở thành xu hướng tất yếu. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp cho phép các cơ quan chức năng và doanh nghiệp phân tích, dự báo nguy cơ, đưa ra các quyết sách kịp thời. Các ứng dụng di động, phần mềm quản lý giúp doanh nghiệp và người lao động tự kiểm tra, báo cáo sự cố, ghi nhận điểm không an toàn một cách nhanh chóng, minh bạch. Đặc biệt, các hệ thống cảm biến IoT được lắp đặt để giám sát liên tục các yếu tố môi trường làm việc như khí độc, bụi, tiếng ồn, nhiệt độ, đưa ra cảnh báo tức thì khi vượt ngưỡng an toàn, giúp phòng ngừa tai nạn và bệnh nghề nghiệp một cách chủ động.
Bên cạnh đó, việc nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các thiết bị bảo hộ cá nhân thông minh tích hợp cảm biến theo dõi sức khỏe, cảnh báo nguy hiểm cũng đang được thúc đẩy mạnh mẽ. Những thiết bị này giúp phát hiện sớm các nguy cơ, bảo vệ người lao động khỏi các yếu tố nguy hiểm trong quá trình làm việc. Ngoài ra, robot, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo cũng được ứng dụng để thay thế con người ở những vị trí nguy hiểm, thực hiện các nhiệm vụ kiểm tra, bảo trì, vận chuyển vật liệu, giảm thiểu rủi ro trực tiếp cho người lao động. Hệ thống cảnh báo sớm dựa trên phân tích dữ liệu từ cảm biến, camera giám sát có thể phát hiện các hành vi không an toàn hoặc sự cố bất thường, từ đó cảnh báo và hỗ trợ xử lý kịp thời.
Đào tạo, huấn luyện về ATVSLĐ cũng được nâng cao nhờ ứng dụng công nghệ VR, AR, giúp người lao động trải nghiệm các tình huống nguy hiểm trong môi trường mô phỏng, phát triển kỹ năng nhận biết và ứng phó với rủi ro mà không gặp nguy hiểm thực tế. Các thiết bị đeo giám sát sức khỏe hỗ trợ doanh nghiệp điều chỉnh cường độ công việc hợp lý, phòng tránh kiệt sức và tai nạn nghề nghiệp. Việc đưa nội dung ATVSLĐ vào chương trình đào tạo nghề, đại học, sau đại học, kết hợp với đào tạo chuyên môn và kỹ năng phòng ngừa tai nạn bằng công nghệ hiện đại, đang góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ phát triển bền vững.
Nhìn chung, KH&CN không chỉ là công cụ hỗ trợ mà đã trở thành động lực quyết định giúp Bình Dương nâng cao hiệu quả công tác ATVSLĐ, giảm thiểu rủi ro, bảo vệ quyền lợi người lao động và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trong thời đại mới. Sự chủ động đầu tư, ứng dụng các giải pháp công nghệ hiện đại, cùng với việc hoàn thiện chính sách, tăng cường hợp tác và hội nhập quốc tế, sẽ là nền tảng vững chắc để Bình Dương xây dựng môi trường lao động an toàn, hiện đại, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Lợi ích kép từ đầu tư khoa học và công nghệ cho ATVSLĐ
Đầu tư vào KH&CN cho công tác ATVSLĐ tại Bình Dương đã và đang tạo ra những lợi ích kép rõ rệt cho cả doanh nghiệp lẫn xã hội. Đối với doanh nghiệp, việc ứng dụng các thành tựu KH&CN hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), cảm biến IoT, hệ thống quản lý thông minh, robot tự động hóa và các phần mềm giám sát đã giúp giảm thiểu đáng kể số vụ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và các rủi ro sản xuất. Nhờ đó, doanh nghiệp tiết kiệm được chi phí bồi thường, chi phí y tế, giảm thiểu thời gian gián đoạn sản xuất do sự cố, đồng thời bảo vệ tài sản và uy tín thương hiệu.
Môi trường làm việc an toàn, hiện đại còn nâng cao tinh thần, sức khỏe và năng suất của người lao động. Khi được trang bị kiến thức, kỹ năng và thiết bị bảo hộ cá nhân thông minh, người lao động yên tâm làm việc, từ đó giảm tỷ lệ nghỉ việc, tăng sự gắn bó với doanh nghiệp. Nhiều nghiên cứu thực tiễn cho thấy, đầu tư vào huấn luyện ATVSLĐ không chỉ giảm thiểu rủi ro mà còn giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu suất làm việc, tạo lợi thế cạnh tranh, thu hút đầu tư và đối tác trong nước, quốc tế. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng, việc đáp ứng các tiêu chuẩn ATVSLĐ quốc tế trở thành điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp mở rộng thị trường xuất khẩu và tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Không chỉ doanh nghiệp hưởng lợi, xã hội cũng được hưởng nhiều giá trị bền vững từ việc đầu tư KH&CN cho ATVSLĐ. Trước hết, sức khỏe và tính mạng của người lao động được bảo vệ tốt hơn, giảm thiểu các vụ tai nạn nghiêm trọng, bệnh nghề nghiệp và các hệ lụy kéo dài về mặt xã hội. Khi số vụ tai nạn lao động giảm, hệ thống y tế và quỹ an sinh xã hội cũng giảm bớt gánh nặng chi phí điều trị, phục hồi chức năng, trợ cấp và bồi thường. Mặt khác, môi trường làm việc an toàn, lành mạnh góp phần xây dựng văn hóa an toàn trong cộng đồng, nâng cao nhận thức của toàn xã hội về giá trị của con người, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững và ổn định an ninh trật tự địa phương.
Đầu tư KH&CN cho ATVSLĐ còn tạo động lực đổi mới quản lý, hoàn thiện hệ thống pháp luật, tiêu chuẩn kỹ thuật, nâng cao năng lực quản lý nhà nước và nguồn nhân lực chuyên sâu về an toàn lao động. Việc đẩy mạnh xã hội hóa, huy động nguồn lực từ cả Nhà nước và doanh nghiệp cho công tác ATVSLĐ, cùng với việc lồng ghép nội dung này vào các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, đã giúp Bình Dương chủ động phòng ngừa, kiểm soát rủi ro, thích ứng linh hoạt với các mô hình sản xuất mới trong nền kinh tế số và cách mạng công nghiệp 4.0.
Nhìn chung, lợi ích kép từ đầu tư KH&CN cho ATVSLĐ không chỉ dừng lại ở việc bảo vệ người lao động và phát triển doanh nghiệp, mà còn góp phần xây dựng một xã hội an toàn, văn minh, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của tỉnh Bình Dương cũng như cả nước trong giai đoạn mới.
Kết luận
Có thể khẳng định, đầu tư vào KH&CN cho công tác an toàn, vệ sinh lao động tại Bình Dương là hướng đi tất yếu, mang lại lợi ích lâu dài và bền vững cho cả doanh nghiệp lẫn xã hội. Việc ứng dụng các giải pháp công nghệ hiện đại không chỉ giúp doanh nghiệp kiểm soát rủi ro, nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm thiểu chi phí phát sinh mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe, tính mạng người lao động và xây dựng môi trường làm việc an toàn, văn minh. Đồng thời, đây cũng là nền tảng để Bình Dương nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội bền vững trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng. Để phát huy tối đa hiệu quả, các cấp, ngành, doanh nghiệp và toàn xã hội cần tiếp tục tăng cường hợp tác, đầu tư, đổi mới công nghệ và hoàn thiện chính sách, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển an toàn, hiện đại và bền vững của tỉnh trong tương lai.
Tài liệu tham khảo
1. Ban Bí thư Trung ương Đảng. “Chỉ thị số 29-CT/TW ngày 18/9/2013 về đẩy mạnh công tác an toàn lao động, vệ sinh lao động trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.”
2. Ban Bí thư Trung ương Đảng. “Chỉ thị số 31-CT/TW ngày 19/3/2024 về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác an toàn, vệ sinh lao động trong tình hình mới.”
3. Thủ tướng Chính phủ. “Chỉ thị số 1634/CT-TTg ngày 31/8/2010 về tăng cường chỉ đạo thực hiện một số nhiệm vụ cấp bách, trọng tâm trong công tác phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ.”
4. Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Dương. “Công văn số 634/SKHCN-VP ngày 22/5/2025 về triển khai các hoạt động hưởng ứng Tháng hành động về ATVSLĐ năm 2025.”
5. Báo Bình Dương. “Đào tạo, huấn luyện an toàn lao động, vệ sinh lao động hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững.” 2024.
6. Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ tỉnh Bình Dương. “Báo cáo năng lực huấn luyện an toàn vệ sinh lao động.” 2024.
7. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. “Bình Dương đẩy mạnh tuyên truyền, kéo giảm tai nạn lao động.” 2025.
Thơ Mộng