Giải pháp nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân trong các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương
Đề tài nghiên cứu của ThS. Nguyễn Thị Lê Vân trình bày các giải pháp nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân trong các khu công nghiệp (KCN) trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Các giải pháp này được đề xuất dựa trên kết quả nghiên cứu thực tế và các định hướng nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân lao động trên địa bàn tỉnh Bình Dương
Mở đầu
Đời sống văn hóa tinh thần là một bộ phận tất yếu hợp thành chỉnh thể đời sống xã hội, đồng thời là thước đo của sự phát triển xã hội. Cùng với đời sống vật chất, đời sống văn hóa tinh thần là một trong những mục tiêu quan trọng của chủ nghĩa xã hội vì nó đem lại hạnh phúc cho con người.
Vấn đề nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho giai cấp công nhân đã được nghiên cứu với nhiều góc độ và phạm vi khác nhau. Tuy nhiên, ThS. Nguyễn Thị Lê Vân nhận thấy chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào nghiên cứu về đời sống văn hóa tinh thần của công nhân trong các KCN trên địa bàn tỉnh Bình Dương và chưa phân tích sâu về nhu cầu và đã đáp nhu cầu đến đâu về đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân.
Do đó, tác giả đã thực hiện nghiên cứu đề tài với mục đích tìm hiểu, đánh giá được thực trạng đời sống văn hóa tinh thần của công nhân trong KCN Bình Dương, từ đó đưa ra những giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân trong các KCN trên địa bàn tỉnh Bình Dương trong thời gian tới.
Thực trạng
Thực trạng đời sống văn hóa tinh thần của công nhân trong các KCN trên địa bàn tỉnh Bình Dương thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực, song vẫn còn nhiều khía cạnh chưa thật sự đảm bảo, bộc lộ một số mặt còn hạn chế, chưa được thụ hưởng tương xứng với thành quả lao động.
Về công tác tuyên truyền, vận động, giáo dục nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân:
Trong thời gian qua, các hoạt động thông tin, tuyên truyền cho công nhân đã được lồng ghép tổ chức phù hợp với trình độ, nhu cầu và thị hiếu của công nhân, góp phần giáo dục giá trị tốt đẹp cần được phát huy như yêu nước, đoàn kết, nâng cao nhận thức về chính trị và ý thức chấp hành pháp luật của công nhân.
Tuy nhiên, công tác tác tuyên truyền, vận động công nhân lao động tại một số công đoàn cơ sở doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước còn hạn chế; việc nắm bắt tình hình tư tưởng, tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên, người lao động có lúc chưa kịp thời, một bộ phận đoàn viên chưa chấp hành tốt các chủ trương, đường lối của đảng, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước.
Về học tập của công nhân trong các khu công nghiệp tỉnh Bình Dương
Thời gian qua, các cấp công đoàn đã tập trung đổi mới nội dung, hình thức tổ chức tập huấn, đào tạo bồi dưỡng, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, bồi dưỡng cho công nhân. Đa số công nhân đã ý thức được tầm quan trọng của việc học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ văn hóa, được thể hiện tích cực, chủ động đăng ký các lớp học tập, bồi dưỡng, tập huấn. Tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của công nhân, chỉ có nội dung đào tạo nghề là được đảm bảo còn lại đều không được thực hiện thường xuyên.
Về các thiết chế văn hóa
Việc đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa ở cơ sở trong những năm qua đã nhận được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đao của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự phối hợp giữa các sở, ban, ngành, đoàn thể, sự ủng hộ của các doanh nghiệp và nhất là sự hưởng ứng của công nhân góp phần đáp ứng phần nào về nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần cho công nhân. Cơ sở vật chất được đầu tư từng bước trở thành những địa điểm sinh hoạt văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí, rèn luyện thể chất cho công nhân.
Việc đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa tuy đã được quan tâm nhưng chưa thật sự tương xứng với tốc độ phát triển của Tỉnh. Do những năm qua lực lượng công nhân lao động tăng cơ học quá nhanh, nên việc đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa thể thao phục vụ cho lực lượng công nhân lao động trên địa bàn tỉnh chưa theo kịp, nhất là ở các khu công nghiệp cũ hình thành đầu tiên.
Về công tác tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, giải trí, du lịch
Nhận thức được tầm quan trọng của việc nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân, chính quyền các cấp, các tổ chức đoàn thể và một số doanh nghiệp đã đầu tư, hỗ trợ vào tạo điều kiện cho tổ chức công đoàn xây dựng cơ sở vật chất và tổ chức hoạt động văn hóa, thể thao cho công nhân. Nên đã góp phần đáp ứng phần nào về nhu cầu của công nhân về văn hóa, thể thao cho công nhân trong KCN: về thể dục thể thao nhu cầu của công nhân rất cần thiết là 20,76% trong khi đó mức độ đáp ứng đã tới 17,83%. Về văn hóa, văn nghệ nhu cầu của công nhân rất cần thiết là 17,43% trong khi đó mức độ đáp ứng đã tới 14,66%.
Về tần suất, các hoạt động văn hóa tinh thần tổ chức chưa được thường xuyên (chỉ có 10,54%), thường tổ chức mang tính định kỳ, một vài lần trong năm, trong khi đó có tới 13,55% trả lời là không có bất kỳ hoạt động nào. Chỉ có 26,78% cho là thỉnh thoảng.
Mức độ tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao, giải trí, du lịch của công nhân tại các khu công nghiệp tỉnh Bình Dương cũng chưa được đảm bảo. Kết quả khảo sát cho thấy phần lớn những lúc rảnh rỗi công nhân sử dụng Internet. Đa số công nhân chọn nghỉ ngơi ở nhà và các hoạt động tại chỗ thay vì tham gia các hoạt động xã hội.
Về tham gia các tổ chức đoàn thể của công nhân trong các khu công nghiệp
Có thể thấy nhu cầu của công nhân tham gia vào các tổ chức đoàn thể ngày càng đông. Theo kết quả khảo sát, nhu cầu được đánh giá cao nhất là nhu cầu vào công đoàn, thấp nhất là nhu cầu vào Đảng. Mức độ tham gia vào công Đoàn có nhu cầu rất cần thiết cao nhất, chiếm 26,23%. Trong đó Công đoàn cũng đã đáp ứng được nhu cầu cho công nhân với 77,58%.
Song, bên cạnh những kết quả đạt được thì công tác kết nạp đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở có số lượng thực tăng chưa đạt theo yêu cầu. Trong khi đó, theo số liệu khảo sát của tác giả, đa số công nhân sẵn sàng tham gia vào tổ chức đoàn thể trong các khu công nghiệp tỉnh Bình Dương nếu như có các tổ chức này. Vì vậy, đòi hỏi cần phải thành lập mới thêm các tổ chức Đoàn, Hội trong các khu KCN để đáp ứng nhu cầu của công nhân.
Tổng thể, đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân trong các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương có nhiều chuyển biến tích cực, song vẫn còn những hạn chế và thách thức cần giải quyết để đảm bảo phát triển hài hòa, nâng cao chất lượng đời sống cho công nhân.
Giải pháp đề xuất
Để nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân trong các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương, cần tập trung vào các nhóm giải pháp chính sau:
- Đáp ứng các nhu cầu vật chất cơ bản là tiền đề, điều kiện quan trọng để đáp ứng các nhu cầu văn hóa tinh thần của công nhân: cần đẩy mạnh hơn nữa việc xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân; tiếp tục hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về lao động, việc làm, tiền lương, bảo hiểm xã hội, an toàn vệ sinh lao động, các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động gặp khó khăn,…
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục đào tạo, phổ biến pháp luật, xây dựng nếp sống văn hóa lành mạnh: Tiếp tục thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động giáo dục nâng cao nhận thức công nhân lao động
- Nhóm giải pháp đối với cấp ủy, chính quyền địa phương, Công đoàn, Đoàn thanh niên và nâng cao hiệu quả công tác phối hợp giữa chính quyền, các ban ngành, tổ chức đoàn thể và chủ doanh nghiệp: thực hiện đồng bộ của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương tỉnh Bình Dương; phát huy vai trò của các tổ chức Đảng, Công đoàn, Đoàn thanh niên trong các khu công nghiệp; tăng cường công tác phối hợp có hiệu quả giữa chính quyền, các ban ngành, tổ chức đoàn thể và chủ doanh nghiệp
- Xây dựng và hoàn thiện các thiết chế văn hóa
- Cần có các phương thức, biện pháp quản lý hiệu quả nhằm ngăn chặn sự tồn tại hay phát tán các sản phẩm phản văn hóa nhằm tạo môi trường văn hóa lành mạnh cho công nhân trong các khu công nghiệp
- Giải pháp đối với bản thân công nhân trong các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương: đẩy mạnh tuyên truyền để công nhân nhận thức và phát huy vai trò chủ quan của mỗi công nhân trong việc nâng cao văn hóa tinh thần của họ.
Các giải pháp này cần được triển khai đồng bộ, có sự phối hợp giữa chính quyền, doanh nghiệp và bản thân của mỗi công nhân để đạt hiệu quả bền vững.
Kết luận
Nghiên cứu đã cung cấp cái nhìn toàn diện về đời sống văn hóa tinh thần của công nhân tại các KCN Bình Dương, chỉ ra những điểm mạnh và điểm yếu cần cải thiện. Các giải pháp được đề xuất trong nghiên cứu có tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh, không chỉ giúp nâng cao chất lượng đời sống công nhân mà còn đóng góp vào sự phát triển của giai cấp công nhân Bình Dương nói riêng và Việt Nam nói chung trong thời kỳ hội nhập.
Ngọc Dung
Nguồn KQNC: "Giải pháp nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân trong các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bình Dương". Xem toàn văn tại Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Dương