Mở rộng không gian phát triển Đề án thành phố thông minh lên Vùng đổi mới sáng tạo Bình Dương
Từ nay đến năm 2030, quyết tâm nâng dần chất lượng về phát triển, thu hút đầu tư gắn với sản xuất theo xu hướng khoa học công nghệ tiên tiến, ít thâm dụng lao động, biến Bình Dương thành Vùng đổi mới sáng tạo, là định hướng bước đi tiếp sau Đề án Thành phố thông minh đã tạo sự chú ý lớn và thành công thời gian vừa qua.
Những năm gần đây, Bình Dương có sự phát triển vượt bậc trong lĩnh vực công nghiệp, đến cuối năm 2020, toàn tỉnh có 29 khu công nghiệp, diện tích 12.670 ha, tỷ lệ cho thuê đất đạt 87,4% và 12 cụm công nghiệp với tổng diện tích 790ha, tỷ lệ cho thuê đạt 67,4%. Nhiều dự án hạ tầng giao thông được đầu tư đã mang lại diện mạo mới về đô thị cho Bình Dương. Đề án thành phố thông minh Bình Dương được triển khai đạt nhiều hiệu quả tích cực. Tỉnh được công nhận là thành viên Hiệp hội Đô thị khoa học thế giới (WTA) và Diễn đàn Cộng đồng thông minh thế giới (ICF). Đồng thời, được bình chọn là 1 trong 21 thành phố, khu vực có chiến lược phát triển thành phố thông minh tiêu biểu của thế giới trong năm 2019, năm 2020.
Hiện tỉnh cũng đang xây dựng thành phố thông minh nhằm tạo bước chuyển biến rõ rệt về một đô thị hiện đại. Do vậy, trong giai đoạn mới, Bình Dương đã có những bước chuyển quan trọng, với nền tảng từ xây dựng thành phố thông minh, Vùng đổi mới sáng tạo nhằm thu hút các dự án đầu tư có hàm lượng khoa học công nghệ, sáng tạo cao hơn.
Bình Dương hướng đến sự phát triển bền vững
Vào tháng 11/2016, UBND tỉnh Bình Dương đã phê duyệt Đề án Thành phố thông minh Bình Dương tạo ra những điều kiện mới, thuận lợi hơn để nâng tầm các chương trình hành động của tỉnh trở nên tiên tiến hơn, năng động sáng tạo và thu hút thêm nhiều doanh nghiệp mới, nhiều nguồn lực từ trong lẫn ngoài nước, tạo một sự phát triển bền vững cho thành phố Bình Dương trong tương lai.
Việt Nam được vinh dự nhắc đến với đại diện Bình Dương là một trong 21 tỉnh thành có chiến lược phát triển thành phố thông minh tiêu biểu nhất thế giới (Smart21) vào cuối năm 2018 và Bình Dương lọt vào TOP 7 của ICF vào năm 2019 là minh chứng cho những nỗ lực thay đổi và hoàn thiện suốt 20 năm qua của mình, bởi một khu vực được vào TOP 7, trước hết cần đáp ứng các tiêu chí khắt khe như nền tảng kết nối băng thông rộng, nguồn nhân lực tri thức, đổi mới sáng tạo, phát triển bền vững, bình đẳng công nghệ số và cam kết đồng lòng của cả cộng đồng. Cùng với đó là những nghiên cứu đánh giá về chiều sâu của chiến lược phát triển của các địa phương, tiêu biểu là Đề án Vùng đổi mới sáng tạo Bình Dương trong giai đoạn phát triển sắp tới.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bình Dương nhiệm kỳ 2020 - 2025, các nội dung của đề án xây dựng thành phố thông minh, vùng đổi mới sáng tạo Bình Dương đã được đưa vào Nghị quyết của Đại hội. Với định hướng Vùng đổi mới sáng tạo, tầm nhìn phát triển tương lai của tỉnh Bình Dương là nâng cao đời sống xã hội, từ quy hoạch đô thị, đến xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế cân bằng, chuyển đổi số và cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến phát triển nguồn nhân lực.
Trong Kế hoạch thực hiện Đề án Thành phố thông minh Bình Dương được ban hành tháng 6/2021, Ban Điều hành Thành phố thông minh Bình Dương đặt mục tiêu hoàn thành việc xây dựng Đề án Thành phố thông minh giai đoạn 2021 - 2026, trong đó đặc biệt chú trọng cập nhật các chương trình mới vào quy hoạch Vùng đổi mới sáng tạo Bình Dương.
Trong năm 2021, Bình Dương dự kiến triển khai được ít nhất 3 dự án cụ thể (trong 12 dự án trọng điểm của Đề án), mang đến hiệu quả rõ ràng, trực tiếp cho người dân và doanh nghiệp. Tỉnh cũng tiếp tục triển khai các dự án nền tảng và xây dựng Đề án để thực hiện giai đoạn tiếp theo, trong đó hướng trọng tâm đến lĩnh vực đổi mới sáng tạo, công nghiệp 4.0, tăng trưởng thông minh. Tiếp tục hoàn thiện mô hình hợp tác ba nhà, kiện toàn tổ chức của Đề án giai đoạn tiếp theo; tăng cường hợp tác ba bên trong tất cả các hoạt động vả khuyến khích phát huy tinh thần chủ động đề xuất các dự án, chương trình.
Hiện nay, Bình Dương đang mở rộng không gian phát triển từ Đề án xây dựng Thành phố thông minh Bình Dương lên Vùng đổi mới sáng tạo. Đề án được kỳ vọng sẽ thúc đẩy và xây dựng Bình Dương trở thành tỉnh có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo rộng hơn, tạo nền tảng để xây dựng môi trường đầu tư hấp dẫn, từng bước trở thành vùng sản xuất thông minh, ít thâm dụng lao động, tạo ra giá trị hàng hóa có chất xám cao và môi trường sống lành mạnh.
Ông Nguyễn Việt Long, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Dương cho biết, chìa khóa phát triển trong thời kỳ 4.0 là việc hỗ trợ để nâng cấp trình độ, công nghệ sản xuất cho các doanh nghiệp. Bình Dương đang có các chính sách hỗ trợ nâng cao năng suất, chất lượng doanh nghiệp, cần được đẩy nhanh vào thực tiễn sau dịch bệnh. Hiện Becamex IDC đang hoàn thành xây dựng giai đoạn đầu Trung tâm sản xuất thông minh 4.0, nơi đặt ra đề bài nghiên cứu, chuyển giao công nghệ phù hợp với nhu cầu thực tiễn để thu hút các chuyên gia trong nước và quốc tế, hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất hiệu quả hơn.
Ngay sau đợt dịch, Bình Dương cần nhanh chóng hoàn thành thủ tục xây dựng trụ sở tòa nhà Trung tâm Điều hành Thành phố thông minh để đưa vào vận hành hiệu quả. Trong làn sóng dịch thứ 4 này đã cho thấy tầm quan trọng của việc lập cơ sở dữ liệu và phân tích dự báo, ông Long cho biết thêm.
Việc phát huy, tận dụng những lợi thế từ ứng dụng công nghệ không chỉ góp phần quan trọng trong đẩy lùi dịch bệnh mà còn tạo điều kiện thuận lợi để tỉnh khôi phục kinh tế, tiếp tục thực hiện khát vọng xây dựng thành công Thành phố thông minh.
Cùng với đó, ngành khoa học và công nghệ cũng đã tham mưu UBND tỉnh Dự thảo Chương trình phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển đô thị thông minh trên địa bàn tỉnh Bình Dương, giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2040. Trong đó, Bình Dương xây dựng các định hướng về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đưa Bình Dương trở thành địa phương phát triển toàn diện dựa trên nền tảng công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao trên nhiều lĩnh vực: văn hóa, xã hội, con người, bảo đảm quốc phòng - an ninh, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của Bình Dương; đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, phát triển kinh tế số, kinh tế tri thức, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao.
Bên cạnh các nhiệm vụ của đơn vị, ngành khoa học và công nghệ đề xuất định hướng phát triển thành phố thông minh, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh: Khu công nghệ cao, khu nông nghiệp ứng dụng CNC, khu công nghệ thông tin tập trung, vườn ươm, khu làm việc chung, tổ chức thúc đẩy kinh doanh, phòng thí nghiệm trọng điểm, phòng thí nghiệm chuyên ngành; Phát triển các điểm nhấn của Vùng đổi mới sáng tạo, Khu công nghiệp KHCN (Phát triển ba thành phố Thủ Dầu Một, Dĩ An, Thuận An, và Trung tâm Thương mại Thành phố mới Bình Dương; Phát triểnTrung tâm thương mại thế giới Thành phố mới Bình Dương (WTC BDNC); Phát triển Khu Công nghiệp KHCN). Nghiên cứu phát triển bền vững vùng, liên kết vùng, chương trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và khả năng liên kết các ngành, vùng trọng điểm lân cận; mô hình phát triển các ngành dịch vụ chủ lực có hàm lượng chất xám cao, có lợi thế và tầm ảnh hưởng cao trong nước.
Hình thành Vùng đổi mới sáng tạo
Sau gần 05 năm thực hiện, Đề án Thành phố thông minh Bình Dương đã đạt được những kết quả nhất định. Để tiếp nối và mở rộng hơn nữa Đề án, Bình Dương xây dựng Đề án Vùng đổi mới sáng tạo Bình Dương - Binh Duong Innovation Region với kỳ vọng sẽ thúc đẩy và xây dựng Bình Dương trở thành tỉnh có một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo rộng hơn, tạo nền tảng để xây dựng một môi trường đầu tư hấp dẫn, từng bước trở thành vùng sản xuất thông minh, ít thâm dụng lao động, tạo ra giá trị hàng hóa có chất xám cao và một môi trường sống lành mạnh… Từ đó sẽ nâng cấp nền sản xuất hiện tại, tạo ra các công cụ sản xuất mới, tăng dần tỷ trọng kinh tế số cho nền kinh tế.
Bên cạnh việc đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, Bình Dương cũng tích cực mở rộng quan hệ hợp tác song phương và đa phương trên nhiều lĩnh vực. Đầu tháng 11 vừa qua, Tổng công ty Becamex IDC và The Connected Places Catapult (CPC - đơn vị tăng tốc đổi mới sáng tạo dẫn đầu Vương quốc Anh trong lĩnh vực kiến tạo địa điểm, thành phố thông minh) đã ký kết hợp tác trong hành trình xây dựng thành phố thông minh tại Bình Dương.
Theo nội dung ký kết, hai bên sẽ xác định các lĩnh vực cụ thể để tăng cường hợp tác, bao gồm các chương trình, sáng kiến và hình thành thỏa thuận chính thức trong các lĩnh vực: Xác định phạm vi, lộ trình giai đoạn tiếp theo của hành trình đổi mới sáng tạo của Thành phố thông minh Bình Dương, Vùng đổi mới sáng tạo Bình Dương, Khu công nghiệp khoa học và công nghệ Bình Dương; xây dựng các chương trình đổi mới, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài có chất lượng vào Bình Dương, tăng cường cơ hội xuất khẩu cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Anh. Bên cạnh đó, hai bên sẽ tìm hiểu thêm các lĩnh vực khác có thể hợp tác nhằm phát huy tối đa tiềm năng và lợi thế của các bên…
Cùng với đó, thời gian qua, Tổng công ty Becamex IDC và Tập đoàn NTT East (Nhật Bản) cũng đã hợp tác thông qua Dự án NTT East tại tỉnh Bình Dương. Dự án này tập trung đầu tư vào các dịch vụ quan trọng, đổi mới sáng tạo triển khai cung cấp các dịch vụ chất lượng cao trong lĩnh vực viễn thông, công nghệ thông tin… phục vụ cho phát triển Đề án thành phố thông minh Bình Dương, góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội tỉnh nhà.
Hiện Ban Điều hành Thành phố thông minh Bình Dương cũng giao Becamex IDC hợp tác Đại học Quốc gia Singapore phát triển mô hình Block71 - là mô hình tòa nhà thúc đẩy khởi nghiệp rất thành công của Đại học Quốc gia Singapore và đang được nhân rộng ra nhiều nước. Dự án không chỉ xây dựng một tòa nhà, không gian làm việc chung cho những người có ý tưởng sáng tạo, khởi nghiệp mà còn hình thành những cơ chế để "chắp cánh" những ý tưởng thiết thực, phát triển thành những sản phẩm, doanh nghiệp cụ thể… Bên cạnh đó, Tỉnh cũng sẽ tiếp tục phát triển nhà máy bán dẫn công đoạn Back-end đầu tiên, coi đây là ví dụ điển hình để thu hút các nhà đầu tư công nghệ cao vào Bình Dương.
Trong giai đoạn sắp tới, Bình Dương bước vào thời kỳ bình thường mới, tỉnh sẽ tiếp tục gắn kết chặt chẽ với thành phố Eindhoven, với các tổ chức quốc tế, quyết tâm triển khai Đề án Thành phố thông minh như mục tiêu của Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã đề ra. Đây sẽ là động lực quan trọng để Bình Dương khôi phục sau làn sóng COVID-19, đột phá đón kỷ nguyên 4.0.
Nguyễn Ngọc Bích