Tác động của khả năng thích ứng nghề nghiệp và chiến lược tìm kiếm việc làm đến kết quả tìm việc trở lại của thanh niên thất nghiệp tại Tỉnh Bình Dương
Nghiên cứu của TS. Phan Tấn Lực khảo sát tác động của khả năng thích ứng nghề nghiệp (lập kế hoạch, ra quyết định, khám phá, tự tin) và các chiến lược tìm việc (khám phá, tập trung, ngẫu nhiên) đến kết quả tìm việc trở lại (mức độ đáp ứng thu nhập, sự phù hợp năng lực - công việc, ý định gắn bó) của thanh niên thất nghiệp tại tỉnh Bình Dương.
Trong bối cảnh Bình Dương là trung tâm công nghiệp phát triển nhanh nhưng đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp thanh niên đáng kể, nghiên cứu này có tính cấp thiết cao. Kết quả chính cho thấy chiến lược tìm việc tập trung mang lại hiệu quả tích cực nhất, đồng thời các yếu tố của khả năng thích ứng nghề nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc định hình lựa chọn chiến lược tìm việc. Nghiên cứu cung cấp những hàm ý quan trọng cho các nhà hoạch định chính sách, cơ sở giáo dục và thanh niên nhằm cải thiện kết quả tìm việc và giảm thiểu thất nghiệp tại địa phương.
Tóm tắt kết quả đạt được:
Nghiên cứu được thực hiện nhằm giải quyết vấn đề cấp thiết về tình trạng thất nghiệp của thanh niên tại tỉnh Bình Dương, một địa phương có tốc độ công nghiệp hóa cao nhưng cũng đối mặt với những thách thức không nhỏ về việc làm cho lực lượng lao động trẻ. Báo cáo của Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Bình Dương cho thấy số người nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp có xu hướng gia tăng, đặc biệt là ở nhóm lao động phổ thông và thanh niên dưới 35 tuổi. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế cá nhân, gia đình mà còn tác động tiêu cực đến xã hội và sự phát triển bền vững của tỉnh.
Nghiên cứu đã tiến hành tổng quan các công trình khoa học liên quan, qua đó xác định năm nhóm yếu tố chính ảnh hưởng đến kết quả tìm việc trở lại, bao gồm: vốn con người, đặc điểm tính cách, thái độ, ngữ cảnh và hành vi tìm việc (cả về cường độ và chất lượng). Đồng thời, nghiên cứu đã phân tích sâu sắc tình hình thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp tại tỉnh Bình Dương giai đoạn 2018 - 2023. Kết quả phân tích cho thấy mặc dù tỷ lệ người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp và được tư vấn, giới thiệu việc làm ở mức cao (trên 90% người nộp hồ sơ được tư vấn năm 2023), nhưng tỷ lệ người thất nghiệp được hỗ trợ học nghề còn rất thấp, không quá 5%. Điều này một phần do tâm lý e ngại của người lao động và những hạn chế về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị đào tạo nghề.
Nghiên cứu cũng chỉ ra chín khó khăn chính mà Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Dương gặp phải trong quá trình hỗ trợ thanh niên thất nghiệp tìm việc trở lại. Các khó khăn này bao gồm: hạn chế về nguồn lực tài chính; cơ sở hạ tầng và trang thiết bị chưa đáp ứng; chất lượng và năng lực đội ngũ giảng viên dạy nghề còn hạn chế; khó khăn trong định hướng đào tạo theo nhu cầu thị trường lao động; nhận thức và thái độ của một bộ phận thanh niên chưa tích cực; vướng mắc về pháp lý và chính sách; bất cập trong hệ thống quản lý và điều hành; các rào cản về tâm lý và xã hội đối với người thất nghiệp; và hạn chế trong hợp tác quốc tế và các chương trình trao đổi kinh nghiệm.
Phần nghiên cứu thực nghiệm, được tiến hành khảo sát trên 384 thanh niên đã từng thất nghiệp và tìm được việc làm ổn định trên 3 tháng tại tỉnh Bình Dương, đã mang lại những kết quả quan trọng:
1. Tác động của chiến lược tìm việc đến kết quả tìm việc trở lại:
- Chiến lược tìm việc khám phá: Có tác động tiêu cực đến mức độ đáp ứng thu nhập của công việc mới (β=−0.133, p<0.05). Điều này có thể hàm ý rằng việc tìm kiếm quá rộng mà không có sự chọn lọc kỹ càng có thể dẫn đến việc chấp nhận những công việc với mức lương chưa thực sự thỏa đáng, có thể do ứng viên chưa thể hiện rõ chuyên môn hoặc đối mặt với cạnh tranh cao. Chiến lược này không cho thấy tác động có ý nghĩa đến ý định gắn bó hay sự phù hợp giữa năng lực và công việc mới.
- Chiến lược tìm việc tập trung: Cho thấy tác động tích cực mạnh mẽ đến cả ba khía cạnh của kết quả tìm việc trở lại, bao gồm mức độ đáp ứng thu nhập (β=0.530, p<0.001), sự phù hợp giữa năng lực và công việc mới (β=0.171, p<0.01), và ý định gắn bó với công việc mới (β=0.160, p<0.05). Điều này khẳng định rằng việc xác định rõ mục tiêu và tập trung nỗ lực vào những cơ hội việc làm phù hợp sẽ mang lại kết quả tốt hơn, công việc có thu nhập tốt hơn, phù hợp hơn và người lao động có xu hướng gắn bó lâu dài hơn.
- Chiến lược tìm việc ngẫu nhiên: Chỉ có tác động tiêu cực đến ý định gắn bó với công việc mới (β=−0.196, p<0.001). Việc tìm việc thiếu kế hoạch, "may rủi" có thể dẫn đến việc chấp nhận những công việc không thực sự phù hợp, từ đó làm giảm mong muốn gắn bó lâu dài. Chiến lược này không có tác động đáng kể đến mức độ đáp ứng thu nhập hay sự phù hợp công việc, có thể do người tìm việc theo chiến lược này ít đặt nặng các tiêu chí này khi chấp nhận việc làm.
2. Tác động của khả năng thích ứng nghề nghiệp đến các chiến lược tìm việc:
- Lập kế hoạch nghề nghiệp: Có tác động tích cực đến việc sử dụng chiến lược tìm việc tập trung (β=0.490, p<0.001). Việc có kế hoạch rõ ràng giúp thanh niên định hướng và tập trung vào các mục tiêu cụ thể. Không có tác động đến chiến lược ngẫu nhiên.
- Ra quyết định nghề nghiệp: Tương tự, việc ra quyết định nghề nghiệp một cách chắc chắn cũng thúc đẩy việc sử dụng chiến lược tìm việc tập trung (β=0.140, p<0.01) và không ảnh hưởng đến chiến lược ngẫu nhiên.
- Khám phá nghề nghiệp: Có tác động tích cực đến việc sử dụng chiến lược tìm việc khám phá (β=0.199, p<0.001). Sự tò mò và sẵn sàng tìm hiểu các lựa chọn nghề nghiệp khác nhau là cơ sở cho chiến lược tìm việc rộng mở. Không có tác động đến chiến lược tập trung.
- Sự tự tin trong nghề nghiệp: Có tác động tích cực mạnh mẽ đến việc sử dụng chiến lược tìm việc khám phá (β=0.648, p<0.001). Sự tự tin vào năng lực bản thân giúp thanh niên mạnh dạn hơn trong việc tìm kiếm và thử nghiệm các cơ hội mới.
3. Phân tích sự khác biệt trong kết quả tìm việc trở lại theo đặc điểm cá nhân:
- Giới tính: Không có sự khác biệt đáng kể về mức độ đáp ứng thu nhập và sự phù hợp công việc giữa nam và nữ. Tuy nhiên, nữ giới có ý định gắn bó với công việc mới cao hơn nam giới (chênh lệch điểm trung bình 0.325), có thể do trách nhiệm gia đình và tâm lý coi trọng sự ổn định.
- Tình trạng hôn nhân: Tương tự, không có khác biệt về mức độ đáp ứng thu nhập và sự phù hợp công việc. Tuy nhiên, có sự khác biệt về ý định gắn bó, với những người đã kết hôn có xu hướng gắn bó cao hơn do trách nhiệm tài chính và gia đình.
- Kinh nghiệm làm việc: Không có khác biệt về mức độ đáp ứng thu nhập và sự phù hợp công việc. Tuy nhiên, có sự khác biệt về ý định gắn bó, những người có kinh nghiệm hơn thường có ý định gắn bó cao hơn, có thể do mong muốn ổn định và phát triển sự nghiệp dựa trên kinh nghiệm đã có.
Dựa trên những kết quả này, nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp và khuyến nghị cụ thể cho UBND tỉnh Bình Dương, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, các cơ sở giáo dục, doanh nghiệp và chính thanh niên nhằm nâng cao hiệu quả tìm việc trở lại, đặc biệt là việc xây dựng các chiến lược tìm việc thông minh, phù hợp với năng lực và bối cảnh thị trường lao động.
Kết luận
Đề tài đã hoàn thành các mục tiêu đề ra, cung cấp một cái nhìn toàn diện và sâu sắc về tác động của khả năng thích ứng nghề nghiệp và chiến lược tìm kiếm việc làm đến kết quả tìm việc trở lại của thanh niên thất nghiệp tại tỉnh Bình Dương. Nghiên cứu đã thành công trong việc: (1) Tổng hợp và phân tích thực trạng thất nghiệp, chính sách hỗ trợ và những khó khăn tại địa phương; (2) Xác định rõ ràng thông qua mô hình thực nghiệm rằng chiến lược tìm việc tập trung mang lại hiệu quả vượt trội về thu nhập, sự phù hợp công việc và ý định gắn bó; (3) Làm sáng tỏ vai trò của từng yếu tố trong khả năng thích ứng nghề nghiệp (lập kế hoạch, ra quyết định, khám phá, tự tin) trong việc định hướng lựa chọn chiến lược tìm việc của thanh niên. Những kết quả này không chỉ có giá trị khoa học mà còn cung cấp cơ sở vững chắc cho việc xây dựng các giải pháp và khuyến nghị thiết thực, góp phần nâng cao hiệu quả công tác hỗ trợ việc làm và phát triển nguồn nhân lực trẻ tại tỉnh Bình Dương.
Mỹ Linh
Nguồn KQNC “Tác động của khả năng thích ứng nghề nghiệp và chiến lược tìm kiếm việc làm đến kết quả tìm việc trở lại của thanh niên thất nghiệp tại Tỉnh Bình Dương)". Xem toàn văn tại Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Dương