Thế giới nhân vật trong tiểu thuyết của Nguyễn Bình Phương (Qua tác phẩm Mình và họ, Một ví dụ xoàng)
ALuận văn này tập trung vào việc phân tích thế giới nhân vật trong hai tiểu thuyết tiêu biểu của Nguyễn Bình Phương: Mình và họ và Một ví dụ xoàng. Nguyễn Bình Phương là một trong những nhà văn hiện đại nổi bật của Việt Nam, nổi tiếng với phong cách viết độc đáo, khai thác sâu sắc tâm lý và những mảng tối trong con người. Luận văn nghiên cứu cách tác giả xây dựng các nhân vật với sự cô đơn, tha hóa và sự thức tỉnh trong bối cảnh xã hội đầy biến động. Qua đó, luận văn làm rõ sự sáng tạo nghệ thuật trong việc miêu tả nhân vật và góp phần khẳng định vị trí của Nguyễn Bình Phương trong văn học đương đại Việt Nam
Mở đầu
Từ những năm 90 đến nay, văn học Việt Nam đã chứng kiến sự xuất hiện của nhiều cây bút tiểu thuyết nổi tiếng, trong đó Nguyễn Bình Phương là một trong những tác giả nổi bật với phong cách sáng tác độc đáo. Trong sự nghiệp sáng tác của mình, Nguyễn Bình Phương đã xuất bản 11 tiểu thuyết có giá trị, với các tác phẩm nổi bật như Mình và họ (2014) và Một ví dụ xoàng (2021). Những tác phẩm này không chỉ được đánh giá cao về mặt nội dung mà còn gây ấn tượng mạnh với phong cách nghệ thuật riêng biệt, tập trung vào việc khám phá những khía cạnh sâu thẳm trong tâm hồn con người. Luận văn này chọn hai tiểu thuyết Mình và họ và Một ví dụ xoàng để nghiên cứu và làm rõ các kiểu nhân vật mà Nguyễn Bình Phương đã khắc họa, từ đó khám phá những đóng góp của ông cho nền văn học Việt Nam đương đại. Mục tiêu của nghiên cứu là chỉ ra những nét đặc sắc về thế giới nhân vật trong tiểu thuyết của Nguyễn Bình Phương, làm rõ quan niệm nghệ thuật của ông về con người và xã hội.
Tóm tắt kết quả nghiên cứu
- Thế giới nhân vật trong tiểu thuyết Nguyễn Bình Phương: Nguyễn Bình Phương được biết đến với khả năng xây dựng thế giới nhân vật độc đáo, nơi con người hiện lên với tất cả những mâu thuẫn nội tại, sự cô đơn và những ám ảnh về quá khứ. Trong Mình và họ, các nhân vật đều mang trong mình nỗi đau từ cuộc chiến, với những ám ảnh không thể thoát khỏi. Tác giả miêu tả họ như những con người đang vật lộn với quá khứ, với những nỗi đau không thể giải thoát. Còn trong Một ví dụ xoàng, Nguyễn Bình Phương khai thác sâu hơn về sự tha hóa của con người trong xã hội hiện đại, nơi những giá trị nhân văn bị bào mòn bởi các áp lực xã hội và dục vọng cá nhân.
- Các loại hình nhân vật: Nguyễn Bình Phương không chỉ tạo ra những nhân vật đơn thuần mà ông còn xây dựng các loại hình nhân vật đặc biệt, từ những con người cô đơn, lạc loài, cho đến những nhân vật tha hóa, thức tỉnh. Trong Mình và họ, nhân vật chính là một hồn ma, một biểu tượng của sự lạc loài giữa hai thế giới, vừa sống vừa chết, luôn tìm kiếm một cách để tồn tại. Nhân vật trong Một ví dụ xoàng là hiện thân của những con người đang dần đánh mất mình trong sự tha hóa của xã hội, bị cuốn vào vòng xoáy của dục vọng và quyền lực. Những nhân vật này không chỉ thể hiện tính cách cá nhân mà còn phản ánh hiện thực xã hội với những mặt trái của nó.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Nguyễn Bình Phương sử dụng nhiều kỹ thuật nghệ thuật để xây dựng các nhân vật trong tiểu thuyết của mình. Ông không chỉ miêu tả ngoại hình mà còn khắc họa sâu sắc nội tâm, thông qua những mô tả chi tiết về suy nghĩ, cảm xúc của các nhân vật. Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng các yếu tố như giấc mơ, tâm linh và những hình ảnh ẩn dụ để làm rõ hơn tâm trạng và hoàn cảnh của nhân vật. Trong Mình và họ, những giấc mơ và những ký ức mơ hồ về quá khứ là những yếu tố quan trọng giúp người đọc hiểu hơn về nỗi đau và sự dằn vặt của nhân vật. Trong Một ví dụ xoàng, Nguyễn Bình Phương sử dụng hình ảnh những hồn ma, những sự kiện siêu nhiên để thể hiện sự đan xen giữa hiện thực và tâm linh, tạo nên một thế giới nhân vật đầy màu sắc và phức tạp.
- Sự tác động của xã hội lên nhân vật: Cả hai tiểu thuyết đều thể hiện rõ sự tác động của xã hội lên nhân vật. Trong Mình và họ, chiến tranh là nguyên nhân chính dẫn đến sự tha hóa và đau khổ của các nhân vật, họ không thể sống bình thường vì những gì họ đã trải qua. Trong Một ví dụ xoàng, xã hội hiện đại với những giá trị bị bóp méo đã làm cho con người trở nên lạc lõng, không còn biết tin vào điều gì đúng đắn. Nguyễn Bình Phương đã khéo léo lồng ghép những yếu tố xã hội vào quá trình phát triển nhân vật, làm rõ sự phức tạp và đa chiều của họ.
- Quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Bình Phương: Qua việc xây dựng thế giới nhân vật, Nguyễn Bình Phương đã thể hiện quan niệm nghệ thuật của mình về con người và xã hội. Ông tin rằng văn chương không chỉ là phản ánh thực tế mà còn là cách để hiểu sâu hơn về bản chất con người, về những mâu thuẫn, những ám ảnh và những nỗi đau không thể nguôi ngoai. Cả hai tiểu thuyết đều thể hiện một sự bi quan về con người, nhưng đồng thời cũng là lời cảnh báo về sự tha hóa và sự mất mát giá trị trong xã hội hiện đại.
Kết luận
Nghiên cứu đã làm rõ những đóng góp quan trọng của Nguyễn Bình Phương trong việc xây dựng thế giới nhân vật trong tiểu thuyết Việt Nam đương đại. Qua hai tác phẩm Mình và họ và Một ví dụ xoàng, Nguyễn Bình Phương đã khéo léo phản ánh những mâu thuẫn nội tại của con người trong bối cảnh xã hội hiện đại, đồng thời cảnh báo về sự tha hóa và mất mát giá trị nhân văn. Nghệ thuật xây dựng nhân vật của ông không chỉ thể hiện sự đa dạng trong phong cách viết mà còn khẳng định tài năng và tầm nhìn sâu sắc về cuộc sống, con người. Những nhân vật mà Nguyễn Bình Phương tạo ra là minh chứng cho sự tài hoa và sáng tạo trong việc khám phá và thể hiện những chiều sâu tâm lý con người.
Ngọc Trang
Nguồn luận văn: Thế giới nhân vật trong tiểu thuyết của Nguyễn Bình Phương (Qua tác phẩm Mình và họ, Một ví dụ xoàng) của tác giả Lương Thị Cao Nguyên. Xem thông tin toàn văn tại Trung tâm Thông tin và Thống kê khoa học và công nghệ Bình Dương