Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm chế biến gỗ của tỉnh Bình Dương.
Đây là dự án nghiên cứu khoa học cấp tỉnh được thực hiện gần 3 năm bởi Chi nhánh Công ty Cổ phần Sở hữu công nghiệp Investip (TP Hà Nội) phối hợp cùng Hiệp hội chế biến gỗ tỉnh Bình Dương, chủ nhiệm dự án là ông Nguyễn Anh Ngọc. Dự án này xây dựng, thiết lập cơ chế bảo hộ, quản lý, khai thác và phát triển nhãn hiệu tập thể (NHTT) cho sản phẩm chế biến gỗ trên địa bàn tỉnh Bình Dương, từ đó nâng cao giá trị, danh tiếng sản phẩm mang NHTT, đảm bảo việc xúc tiến thương mại có hiệu quả nhằm phát triển ngành chế biến gỗ tỉnh Bình Dương.
Xây dựng NHTT - nâng cao giá trị sản phẩm
Trên thế giới, NHTT sản phẩm chế biến gỗ tạo ra sự đồng nhất và tin cậy trong việc nhận diện sản phẩm gỗ có nguồn gốc rõ ràng trên thị trường quốc tế bằng cách thiết lập và duy trì các tiêu chuẩn chát lượng, giám sát quy trình sản xuất, đào tạo doanh nghiệp thành viên cũng như tiếp thị và quảng bá sản phẩm trên thị trường.
Tại Việt Nam nói chung, đặc biệt ngành gỗ tỉnh Bình Dương là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn và có vai trò quan trọng bậc nhất tại tỉnh Bình Dương, với thế mạnh xuất khẩu sang các thị trường lớn và khó tính như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Canada và Úc. Các sản phẩm chủ lực bao gồm nội thất phòng khách, phòng ăn, phòng ngủ. Tuy nhiên ngành chế biến gỗ vẫn còn tồn tại những khó khăn, hạn chế như: mẫu mã sản phẩm, thiết kế chưa phát triển nhiều, xây dựng thương hiệu và phát triển thương hiệu chưa hiệu quả, đồng bộ nên khả năng đáp ứng sự thay đổi thị hiếu của thị trường còn rất chậm, chưa chủ động trong việc tiếp cận trực tiếp nhu cầu của thị trường. Để khắc phục những hạn chế trên, cần xây dựng, quản lý và phát triển NHTT cho sản phẩm chế biến gỗ tỉnh Bình Dương được đồng bộ, gắn bó chặt chẽ tên gọi xuất xứ hàng hóa dưới cùng một thương hiệu.
Sự ra đời của NHTT Gỗ Bình Dương như một chỗ đứng vững chắc hơn cho ngành gỗ Bình Dương trên thị trường trong nước và quốc tế, không chỉ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho các doanh nghiệp sản xuất chế biến gỗ mà còn cho người tiêu dùng, cơ quan quản lý và cộng đồng địa phương. Đối với doanh nghiệp, nhãn hiệu giúp nâng cao uy tín, tăng khả năng cạnh tranh, mở rộng thị trường và bảo vệ quyền lợi pháp lý trước các hành vi xâm phạm thương hiệu. Người tiêu dùng được đảm bảo về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm, từ đó giảm thiểu rủi ro khi mua sắm. Cơ quan quản lý có thêm công cụ để kiểm soát và định hướng ngành chế biến gỗ theo quy định pháp luật. Về phía cộng đồng, việc phát triển thương hiệu góp phần tạo việc làm, ổn định dân cư và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững cho địa phương.
Gìn giữ thương hiệu
Dự án này đã trao quyền sử dụng NHTT cho Hiệp hội Chế biến gỗ Bình Dương (BIFA) cũng như cấp quyền sử dụng cho 31 thành viên BIFA. Để gìn giữ và phát huy giá trị của Nhãn hiệu Tập thể (NHTT) và thương hiệu gỗ Bình Dương trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh khốc liệt cả trong và ngoài nước, cần có một chiến lược tổng thể và đồng bộ dựa trên các giải pháp về nguồn nhân lực, doanh nghiệp, công nghệ, vùng nguyên liệu và thị trường tiêu thụ. Những giải pháp này không chỉ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn đảm bảo tính bền vững và uy tín của ngành gỗ Bình Dương trên trường quốc tế. Cụ thể:
Nâng tầm nguồn nhân lực - Yếu tố cốt lõi của thương hiệu
Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là ưu tiên hàng đầu để tạo ra các sản phẩm gỗ có giá trị gia tăng cao, từ đó nâng tầm thương hiệu. Cần tăng cường đầu tư cho các trung tâm nghiên cứu và đào tạo, đặc biệt là liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo (đại học, trung cấp, trường nghề). Việc này giúp đảm bảo sự đồng bộ và hài hòa giữa các nhóm nhân lực, đáp ứng yêu cầu thực tế của ngành. Cơ chế doanh nghiệp đặt hàng đào tạo lao động chuyên ngành là cần thiết để đảm bảo đầu ra phù hợp với nhu cầu. Ngoài ra, việc mở rộng hợp tác quốc tế trong đào tạo công nhân kỹ thuật, tranh thủ nguồn tài trợ và chuyên gia nước ngoài, cũng như khuyến khích đào tạo tại chỗ trong doanh nghiệp, sẽ góp phần xây dựng đội ngũ thợ bậc cao và chuyên gia có trình độ, đủ sức sản xuất các sản phẩm phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật cao.
Tăng cường năng lực doanh nghiệp và liên kết chặt chẽ
Các doanh nghiệp chế biến gỗ Bình Dương, đặc biệt là các doanh nghiệp quy mô nhỏ, cần chủ động nâng cao năng lực sản xuất và chế biến. Điều này đòi hỏi họ phải tìm kiếm đối tác để liên doanh, liên kết, chia sẻ đơn hàng và giảm chi phí, hoặc tiếp cận các gói hỗ trợ từ chính phủ thông qua các tổ chức tín dụng. Hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước để tranh thủ vốn, công nghệ và kinh nghiệm quản lý là chìa khóa để phát triển. Quan trọng hơn, doanh nghiệp phải tập trung đầu tư đổi mới dây chuyền công nghệ, ứng dụng tự động hóa để nâng cao chất lượng, số lượng sản phẩm, giảm phụ thuộc vào lao động thủ công và đảm bảo thân thiện với môi trường. Việc liên kết đào tạo nghề với các cơ sở đào tạo có thế mạnh và tổ chức các cuộc thi nâng cao tay nghề sẽ khuyến khích người lao động, đồng thời phát huy vai trò cầu nối của Hiệp hội Chế biến Gỗ Bình Dương (BIFA) giữa doanh nghiệp và cơ quan chức năng.
Đổi mới công nghệ và xây dựng thương hiệu dựa trên sáng tạo
Đổi mới công nghệ là yếu tố sống còn để duy trì và nâng cao vị thế thương hiệu. Cần hỗ trợ doanh nghiệp kết nối với các viện nghiên cứu, trường đại học để thực hiện các đề tài nghiên cứu, cải tiến quy trình và nâng cao chất lượng sản phẩm. Chính sách thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) sử dụng công nghệ cao, công nghệ sạch là vô cùng quan trọng. Việc khuyến khích liên kết giữa các doanh nghiệp để chuyển giao công nghệ mới, hình thành các doanh nghiệp công nghệ cao trong ngành sẽ tạo động lực cho sự phát triển. Hơn thế nữa, tăng cường đầu tư cho nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong chế biến gỗ và lâm sản ngoài gỗ, đưa tư duy sáng tạo vào sản phẩm, và xây dựng năng lực thiết kế để tạo ra các sản phẩm có giá trị cao mang thương hiệu Việt nói chung và thương hiệu gỗ Bình Dương nói riêng là cách để tạo ra sự khác biệt và đẳng cấp cho sản phẩm.
Phát triển vùng nguyên liệu bền vững và chất lượng
Bền vững của thương hiệu gỗ Bình Dương gắn liền với nguồn nguyên liệu ổn định và có chứng chỉ. Cần củng cố và phát triển vùng nguyên liệu gỗ rừng trồng trong nước, đẩy mạnh trồng rừng gỗ lớn, và khuyến khích liên kết giữa doanh nghiệp với người trồng rừng. Việc nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ các thị trường uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng là cần thiết. Đặc biệt, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nguyên liệu, từ chọn tạo giống đến khai thác, nhằm nâng cao năng suất và chất lượng rừng trồng là yếu tố then chốt. Việc hình thành và phát triển vùng nguyên liệu gỗ cao su và gỗ tràm đạt tiêu chuẩn quốc tế, cũng như mối liên kết vùng giữa Bình Dương với các tỉnh Đông Nam Bộ và Tây Nguyên, sẽ đảm bảo nguồn cung ổn định và chất lượng cao cho ngành.
Mở rộng thị trường tiêu thụ và bảo vệ thương hiệu
Để duy trì và mở rộng NHTT, thương hiệu gỗ Bình Dương, cần đa dạng hóa các hoạt động xúc tiến thương mại, đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường cả trong và ngoài nước. Tích cực tìm kiếm thị trường thông qua các tổ chức ngoại giao, tham tán thương mại và mở rộng hợp tác kinh tế quốc tế của tỉnh. Việc xây dựng cơ chế chính sách liên ngành, liên vùng để giảm chi phí đầu vào và phát triển vùng nguyên liệu là cần thiết.
Đặc biệt, xây dựng và phát triển thương hiệu nổi tiếng, có uy tín trong khu vực Đông Nam Á cho các doanh nghiệp lớn sẽ tạo ra đầu tàu dẫn dắt toàn ngành. Hiệp hội Chế biến Gỗ Bình Dương cần tăng cường vai trò cầu nối giữa doanh nghiệp và các tổ chức, tham tán thương mại quốc tế để duy trì và mở rộng thị trường xuất khẩu. Đồng thời, cần có cơ chế chính sách bảo vệ các doanh nghiệp Bình Dương trước tình trạng "nhái" nhãn hiệu từ các đối thủ cạnh tranh. Tổ chức các hội thảo, hội nghị, hội chợ quốc tế là cách hiệu quả để quảng bá sản phẩm.
Nguồn KQNC: " Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm chế biến gỗ của tỉnh Bình Dương". Xem toàn văn tại Trung tâm Thông tin và Thống kê Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Dương
Quốc Tân