Kiểm toán năng lượng trong sản xuất công nghiệp
Năng lượng được xem là một yếu tố đầu vào của một quá trình sản xuất. Vì thế nếu sử năng lượng một cách hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp giảm một chi phí sản xuất đáng kể và góp phần nâng giá trị cạnh tranh của hàng hóa. Để sử dụng năng lượng hiệu quả, việc kiểm toán năng lượng là một việc làm hết sức cần thiết, nhất là đối với những doanh nghiệp sử dụng nguồn năng lượng lớn.
Kiểm toán năng lượng là hoạt động khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng tiêu thụ năng lượng năng lượng của doanh nghiệp. Từ các số liệu phân tích, doanh nghiệp sẽ xác định những khu vực sử dụng năng lượng lãng phí, tìm ra các cơ hội tiết kiệm năng lượng, đề xuất các giải pháp tiết kiệm năng lượng cho doanh nghiệp của mình.
Có nhiều nguyên nhân làm thất thoát năng lượng trong quá trình sản xuất như: Công nghệ lạc hậu, thiết kế chưa tối ưu, vận hành chưa phù hợp, hành vi người sử dụng chưa hiệu quả... Vì vậy nếu chỉ thực hiện các giải pháp tiết kiệm năng lượng mà không thực hiện việc kiểm toán năng lượng để nhìn thấy được bức tranh tiêu thụ năng lượng của doanh nghiệp thì khó mà thực hiện các biện pháp tiết kiệm năng lượng hiệu quả.
Kiểm toán năng lượng bao gồm các công việc như: Khảo sát xem các thiết bị sử dụng năng lượng; phân tích các khoản chi phí cho việc sử dụng năng lượng; đưa ra một chương trình nhằm thay đổi phương thức vận hành, cải tạo hoặc thay thiết bị tiêu thụ năng lượng hiện tại và các bộ phận liên quan đến hoạt động tiêu thụ năng lượng. Kiểm toán năng lượng được chia thành hai giai đoạn là Kiểm toán năng lượng sơ bộ và Kiểm toán năng lượng chi tiết. Kiểm toán năng lượng sơ bộ sẽ giúp các doanh nghiệp đánh giá chung về dây chuyền công nghệ và tiềm năng tiết kiệm năng lượng. Kiểm toán năng lượng chi tiết sẽ cung cấp đầy đủ chi tiết; đưa ra những đánh giá, tính toán chính xác; phân tích được các hiệu quả tài chính, kinh tế và lợi ích môi trường.
Khi thực hiện việc phân tích năng lượng các kiểm toán viên sẽ đưa ra nhiều giải pháp trước mắt và lâu dài trong việc tiết kiệm năng lượng. Đối với những cải tiến vận hành không phải đầu tư thêm hoặc khoản đầu tư thêm không đáng kể mà vẫn có thể mang lại tiết kiệm cho khách hàng từ 10 - 20% chi phí năng lượng so với hiện tại. Đối với những cải tiến phải đầu tư có thời gian hoàn vốn là 02 năm hoặc gần 02 năm cũng có thể thực hiện tiết kiệm thêm từ 20 - 30%. Trong nhiều trường hợp chương trình kiểm soát chi phí năng lượng sẽ vừa làm giảm tiêu thụ năng lượng đồng thời giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Tuy nhiên trên thực tế, số lượng doanh nghiệp chưa được tiến hành kiểm toán năng lương vẫn còn rất lớn. Nhiều trong số đó chưa hiểu đúng về công tác kiểm toán và chưa có ý thức tiết kiệm năng lượng. Thời gian qua, Sở Công thương Bình Dương cũng đã phối hợp với Điện lực Bình Dương, trường Đại học Bách khoa thành phố Hồ Chí Minh thực hiện Kiểm toán năng lượng và Tư vấn về các giải pháp tiết kiệm năng lượng cho các doanh nghiệp thuộc 05 nhóm ngành nghề: Sản xuất thép; sản xuất giấy/bột giấy; may mặc; chế biến gỗ; chế biến thực phẩm trên địa bàn tỉnh. Đây là những ngành sử dụng nguồn năng lượng lớn và chiếm tỷ trọng cao trong sản xuất công nghiệp ở Bình Dương. Đối với những ngành này việc tiết kiệm năng lượng không chỉ là thay đổi công nghệ, máy móc mà có những công đoạn sản xuất nếu bố trí hợp lý có thể tiết kiệm được từ 20 - 25% tiêu hao năng lượng. Đây là con số không nhỏ giúp doanh nghiệp tiết kiệm được một chi phí sản xuất đáng kể. Tuy nhiên do đặc thù về sự đa dạng quy mô sản xuất nên dẫn đến việc quản lý năng lượng, tính toán định mức, phân bổ sử dụng từng dạng năng lượng cho từng công đoạn sản xuất rất khó khăn phải được hỗ trợ từ các đơn vị tư vấn. Chính điều này khiến nhiều doanh nghiệp còn e dè khi thực hiện.
Như vậy, việc kiểm toán năng lượng tại các cơ sở sản xuất là hết sức cần thiết và cần phải được quan tâm, đặc biệt là những cơ sở sản xuất có mức sử dụng năng lượng lớn. Điều này, không chỉ giúp doanh nghiệp nhìn thấy được sự lãng phí năng lượng, nâng cao lợi nhuận kinh doanh mà còn góp phần bảo vệ an ninh năng lượng cho quốc gia.
Huỳnh Thanh