Ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, doanh nghiệp cần gì?
Hiện nay, trong thời đại mở cửa, lợi thế cạnh tranh sẽ thuộc về doanh nghiệp (DN) nào biết ứng dụng công nghệ mới vào sản xuất và kinh doanh. Tuy nhiên, việc đẩy mạnh hoạt động khoa học và công nghệ (KH&CN) tại các doanh nghiệp còn hạn chế do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với DN.
Tự chủ về công nghệ, yếu tố sống còn của DN
Là một trong những DN có thương hiệu và uy tín của Bình Dương, Công ty TNHH Minh Long I (gọi tắt Minh Long I) được coi là một trong những “Cánh chim đầu đàn” trong việc đổi mới sáng tạo, áp dụng các tiến bộ KH&CN vào trong sản xuất. Tuy nhiên, để đạt được kết quả như hiện nay, Minh Long I đã "Tự thân vận động" trong việc tìm kiếm và cải tiến hệ thống máy móc sản xuất từ những nước có nền KH&CN tiên tiến như: Đức, Pháp, Nhật Bản.
Ông Lý Ngọc Minh, Tổng Giám đốc Minh Long I cho biết, cách đây khoảng 10 năm khi giá gas tăng cao đã làm cho ngành gốm sứ trong nước gặp nhiều khó khăn. Minh Long cũng rơi vào tình trạng tương tự vì đầu tư lớn vào trang thiết bị hiện đại và sản xuất theo chất lượng của Đức dẫn đến chi phí sản xuất tăng cao. Qua nhiều lần thử nghiệm, quy trình “Đốt một lần lửa” đã hoàn thiện và phát huy hiệu quả, trong đó có nhiều sản phẩm mà các hãng gốm sứ nước ngoài như hãng Royal Comphenhagen (đứng đầu khối Bắc Âu), Bernardaud (Lemoi, Pháp), NoRitake (Nhật Bản)... chưa thực hiện được công nghệ đốt một lần như Minh Long.
Nhà máy Tôn Đông Á tại Khu công nghiệp Đồng An 2, phường Hoà Phú, thành phố Thủ Dầu Một
Chia sẻ về vấn đề này, ông Phạm Quốc Thắng, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tôn Đông Á cho rằng để "sống sót" trong nền kinh tế thị trường như hiện nay thì việc áp dụng các tiến bộ KH&CN vào sản xuất là yếu tố tiên quyết dẫn đến sự thành công của DN. Để có thành công như hôm nay, Tôn Đông Á đã đầu tư nhiều dây chuyền sản xuất hiện đại như dây chuyền mạ màu, mạ hợp kim nhôm kẽm công nghệ NOF... đạt tiêu chuẩn Nhật Bản, Châu Âu, Hoa Kỳ... với kinh phí đầu tư máy móc, nhà xưởng hàng trăm triệu đôla Mỹ.
Cần thay đổi các chính sách
Việc ứng dụng KH&CN hiện nay được thực hiện ở tất cả các lĩnh vực của hoạt động sản xuất kinh doanh của DN có ứng dụng hoặc có sản phẩm công nghệ cao. Tuy nhiên, việc công nhận kết quả nghiên cứu còn bị giới hạn bởi những quy định của pháp luật, như việc giới hạn về ngành nghề hoặc sản phẩm tạo ra từ ngành nghề đó ở lĩnh vực công nghệ cao là chưa hợp lý. Lý giải điều này, ông Lý Ngọc Minh dẫn chứng, theo Quyết định số 49/2010/QĐ-TTg quy định danh mục công nghệ cao được ưu tiên phát triển gồm công nghệ sản xuất gốm sứ kỹ thuật cao cấp cho công nghiệp điện, điện tử, chế tạo máy; công nghệ sản xuất sứ dân dụng cao cấp. Nhưng đến năm 2014, lại thay đổi danh mục công nghệ cao được ưu tiên phát triển (theo Quyết định số 66/2014/QĐ-TTg) lại không có công nghệ sản xuất sứ dân dụng cao cấp. Do đó, Minh Long gặp nhiều khó khăn trong việc đầu tư, cải tiến máy móc để nâng cao chất lượng sản phẩm, vì không phải DN nào cũng đủ nguồn lực để đầu tư cho KH&CN".
Hiện nay cơ chế, chính sách phát triển KH&CN nói chung, hỗ trợ đổi mới công nghệ nói riêng đã có, tuy nhiên việc tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi và các nguồn hỗ trợ là rất khó khăn. Việc thể chế hóa và tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách về KH&CN chưa quyết liệt, sự phối hợp giữa các sở, ban, ngành và địa phương thiếu chặt chẽ, chưa có cơ chế thực thi đồng bộ trong việc triển khai các cơ chế, chính sách phát triển KH&CN.
Các DN khác cũng cho rằng, mặc dù nhận thức được lợi thế cạnh tranh sẽ thuộc về DN nào biết ứng dụng và đầu tư công nghệ mới vào sản xuất, kinh doanh, nhưng đến nay, việc nâng cao năng lực đổi mới công nghệ của DN vẫn còn nhiều khó khăn các chính sách của Nhà nước chưa thực sự hấp dẫn, thủ tục xin xét duyệt hỗ trợ còn rườm rà, mất thời gian... Nên cần có những giải pháp vận dụng phù hợp với thực tiễn, cải cách thủ tục để các DN có thể tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi và các nguồn hỗ trợ khác có điều kiện ứng dụng KH&CN và đổi mới công nghệ, từ đó tạo ra những sản phẩm có tính cạnh tranh cao.▲
Thiên Bình