Xây dựng tinh thần khởi nghiệp trong thanh niên
“Start up” - “Khởi nghiệp” là một từ được nhắc nhiều trong cộng đồng, xã hội, đặc biệt là thanh niên. Nhu cầu làm kinh tế, khởi sự doanh nghiệp trong thanh niên gia tăng mạnh mẽ. Tinh thần khởi nghiệp (entrepreneurship) còn được gọi là tinh thần doanh nhân khởi nghiệp hay tinh thần kinh doanh, là một thuật ngữ xuất hiện khá lâu trên thế giới. Theo một số nhà nghiên cứu, những doanh nhân có tinh thần khởi nghiệp thật sự phải là những con người mà bản thân họ có hoài bão vượt lên số phận, chấp nhận mạo hiểm với tinh thần sáng tạo và đổi mới; đồng thời, sẵn sàng nhận lấy rủi ro, dũng cảm gánh chịu những tai họa nghiêm trọng về vật chất và tinh thần khi làm ăn thua lỗ.
Khởi nghiệp, sáng tạo trong thanh nên: Dám đương đầu và đi xa hơn
Xu thế toàn cầu hiện nay là điều kiện thuận lợi cho việc đầu tư khởi nghiệp, vì vậy đây là cơ hội lớn để bạn trẻ khởi nghiệp, đồng thời là thách thức để các bạn trẻ hãy dám đương đầu, phải nghĩ xa hơn. Khởi nghiệp đã quan trọng, nhưng đổi mới, sáng tạo mới quan trọng hơn.
Thực tế Việt Nam đang xây dựng quốc gia khởi nghiệp, nhiều chính sách hỗ trợ cho cộng đồng khởi nghiệp trẻ đã ra đời, chỉ có điều chúng ta cần phải làm gì để tận dụng những cơ hội đấy trong khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, nên kết nối với nhau để tạo ra môi trường hỗ trợ, cùng phát triển. Chúng ta có thể thấy tinh thần khởi nghiệp của người Nhật Bản. Họ sẵn sàng dùng sản phẩm lỗi của những doanh nghiệp mới "ra ràng", nhờ thế doanh nghiệp trong nước ngày càng cải tiến sản phẩm một cách tốt nhất để phục vụ người dân. Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo rất cần sự tham gia của người trẻ, vì những lợi thế về ý tưởng mới, sức trẻ và nắm bắt nhanh về công nghệ. Tuy nhiên, để tạo điều kiện cho các bạn trẻ khởi nghiệp, cần kết nối các trường đại học nhằm hỗ trợ và ươm mầm, bồi đắp khát vọng khởi nghiệp trong sinh viên. Các đơn vị cần phối hợp với Sở Giáo dục - đào tạo giúp học sinh định hướng và tạo động lực cho các em ngay từ khi còn học phổ thông.
Bài học từ các quốc gia phát triển trên thế giới cho thấy, ý chí tự làm chủ của con người phải được tôi luyện trong hệ thống giáo dục và xã hội ngay từ khi còn nhỏ. Vì vậy, việc cải cách hệ thống giáo dục từ phổ thông đến đại học theo hướng gắn giáo dục - đào tạo với hoạt động thực tiễn, đề cao tinh thần làm chủ, thúc đẩy văn hóa khởi nghiệp là điều kiện tiên quyết để bản thân mỗi người hình thành ý chí tự thân lập nghiệp.
Hệ thống giáo dục cũng phải có những chuyển biến mạnh về mục tiêu, nội dung và phương pháp đào tạo, giảng dạy để giảm thiểu tinh thần học để làm “thầy”, làm “quan”; tăng cường các hoạt động hướng nghiệp để học sinh ra trường biết chọn hướng đi thích hợp với khả năng của mình; khơi gợi khả năng sáng tạo thay vì cách học nhồi sọ, một chiều như hiện tại vốn chỉ tạo ra những con người thụ động, phục tùng và ỷ lại vào người khác... Có thể nói, hệ thống giáo dục là một trong những mắt xích quan trọng nhất trong hệ thống các yếu tố nuôi dưỡng và thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp hiện đang là điểm rất yếu ở Việt Nam. Do vậy, hệ thống giáo dục cũng cần đổi mới, đội ngũ giáo viên cũng cần có tư duy và truyền lửa về tinh thần khởi nghiệp để các em "nuôi" khát khao góp sức vào xu hướng xây dựng quốc gia khởi nghiệp.
Cần phát huy vai trò xung kích của thanh niên
Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/05/2016 của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020 đặt ra mục tiêu phải có được ít nhất 1 triệu doanh nghiệp hoạt động hiệu quả vào năm 2020. Để thực hiện được mục tiêu này cần sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và toàn cộng đồng xã hội, trong đó có vai trò xung kích của thanh niên khởi nghiệp.
Vai trò của Đoàn, Hội sẽ giúp đổi mới tư duy về nghề nghiệp, việc làm; cổ vũ, khuyến khích và xây dựng tinh thần khởi nghiệp cho thanh niên. Đã có rất nhiều tấm gương thanh niên tiêu biểu có những sáng tạo trị giá nhiều tỷ đồng từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Các cấp bộ Đoàn - Hội đã và đang chú trọng xây dựng, triển khai các dự án, các chương trình nhằm tạo lập môi trường thuận lợi để thúc đẩy, hỗ trợ thanh niên trong quá trình khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.
Các tổ chức Đoàn, Hội tăng cường hỗ trợ
Các cấp bộ Đoàn, Hội cần tích cực thực hiện các chương trình hỗ trợ thanh niên lập thân, lập nghiệp, làm giàu chính đáng, rất nhiều thanh niên đã được tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ. Nguồn vốn giải ngân hỗ trợ nghề nghiệp, việc làm cho thanh niên thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội do Đoàn, Hội.
Nhằm tăng cường hỗ trợ thanh niên trong khởi nghiệp và thúc đẩy các hoạt động đổi mới, sáng tạo trong thanh niên, trong chương trình thanh niên khởi nghiệp giai đoạn 2016 - 2021, Trung ương Đoàn ưu tiên hỗ trợ khởi nghiệp trong 3 nhóm thanh niên là sinh viên, doanh nhân trẻ mới gây dựng các mô hình kinh doanh, sản xuất và thanh niên nông thôn. Ở nhóm sinh viên, được đào tạo cơ bản và đang ở giai đoạn tích lũy tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng... Qua các cuộc thi ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo, diễn đàn gặp gỡ các chuyên gia, doanh nhân thành đạt..., tổ chức Đoàn hun đúc tinh thần khởi nghiệp, gợi mở hướng đi, cách tiếp cận của sinh viên trong khởi nghiệp, gây dựng vườn ươm sáng tạo khởi nghiệp trong các trường học.
Với doanh nhân trẻ đã có sẵn tinh thần dấn thân khởi nghiệp thì hỗ trợ cần nhất là có nguồn vốn phong phú giúp họ triển khai các ý tưởng; hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ trong kinh doanh, sản xuất và quản trị doanh nghiệp. Trong thanh niên nông thôn, không chỉ có nhu cầu vốn, tổ chức Đoàn hỗ trợ và giúp đỡ khởi nghiệp từ những tư liệu sản xuất đang có, đồng vốn ban đầu, đưa khoa học công nghệ để sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, sản phẩm sạch gắn với thị trường tiêu thụ và công nghệ chế biến nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng trong lĩnh vực nông nghiệp.
Trong đó, các tổ chức Đoàn, Hội sẽ có những chương trình hỗ trợ cụ thể với từng đối tượng thanh niên như: Tập trung hỗ trợ các sáng kiến, ý tưởng sáng tạo khởi nghiệp cho sinh viên; hỗ trợ các dự án, đề án trong lĩnh vực đổi mới, sáng tạo, ứng dụng công nghệ trong nông nghiệp cho thanh niên nông thôn; hỗ trợ về quản trị doanh nghiệp và đổi mới sáng tạo, tiên phong hội nhập cho doanh nhân trẻ, chủ các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh trong độ tuổi thanh niên. Những chương trình này không chỉ có ý nghĩa lan tỏa sức sáng tạo khởi nghiệp của sinh viên, đồng thời xây dựng, phát triển những sản phẩm công nghệ chất lượng, từ đó giúp thanh niên có thể làm chủ doanh nghiệp, tạo nhiều cơ hội việc làm hơn cho xã hội.
Kết nối nguồn lực hỗ trợ khởi nghiệp
Qua khảo sát của Trung ương Đoàn, nhu cầu khởi nghiệp của thanh niên hiện nay là rất lớn với nhiều đối tượng thanh niên từ sinh viên, thanh niên nông thôn, doanh nhân trẻ... Tuy nhiên có rất nhiều vướng mắc đang đặt ra hiện nay là phần đông thanh niên muốn đầu tư phát triển kinh tế nhưng lại thiếu nguồn vốn, trình độ năng lực về nắm bắt, ứng dụng khoa học công nghệ còn hạn chế… Trong đó, vấn đề thanh niên quan tâm nhất hiện nay là mong muốn được hưởng những cơ chế, chính sách hỗ trợ của nhà nước, tiếp cận được các nguồn vốn cũng như nguồn lực xã hội.
Bên cạnh việc khuyến khích và phát triển các ý tưởng sáng tạo khởi nghiệp trong thanh niên, cần quan tâm, chăm lo, tạo môi trường thuận lợi và làm cầu nối cho những thanh niên có khát vọng khởi nghiệp, những doanh nhân trẻ đang khởi nghiệp tiếp cận các nguồn vốn, quỹ đầu tư, các tổ chức tài chính… để được hỗ trợ về nguồn lực và những điều kiện khởi nghiệp một cách tốt nhất.
Với tinh thần khởi nghiệp, văn hóa khởi nghiệp được phát động rộng rãi trong các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là trong thế hệ trẻ Việt Nam thì nó sẽ thực sự trở thành động lực mạnh mẽ nhất, chủ yếu nhất thúc đẩy phát triển nền kinh tế, phát triển xã hội, đưa đất nước tiến lên./.
Hải Yến