45 năm hoạt động Ứng dụng Tiến bộ khoa học và công nghệ - Bình Dương
Trong bối cảnh đất nước không ngừng đổi mới và hội nhập sâu rộng, khoa học và công nghệ (KH&CN) đã và đang khẳng định vai trò là động lực then chốt, không thể thiếu cho sự phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững của Việt Nam nói chung và tỉnh Bình Dương nói riêng.
Cùng với thành tựu 45 năm ngành khoa học và công nghệ tại Việt Nam, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ đã không ngừng nỗ lực và đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong các hoạt động sự nghiệp khoa học công nghệ.
Hiện nay, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ (Trung tâm) là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Dương, hoạt động mạnh mẽ với trò nhiệm vụ tư vấn chuyển giao công nghệ, dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử và an toàn lao động.
Trung tâm đã ghi dấu ấn với hành trình 03 giai đoạn chuyển đổi chiến lược, kiến tạo nên những thành tựu vượt bậc như ngày hôm nay. Những giải pháp công nghệ tiên phong do Trung tâm cống hiến đã và đang đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
1. Giai đoạn hình thành và những bước đi đầu tiên
Trung tâm được thành lập với sứ mệnh tiên phong là cung cấp dịch vụ KH&CN, đưa các tiến bộ khoa học vào ứng dụng thực tiễn, nhằm phục vụ trực tiếp sự phát triển kinh tế - xã hội. Sự ra đời và phát triển của Trung tâm gắn liền với quá trình hình thành và lớn mạnh của tỉnh Sông Bé (tiền thân của Bình Dương). Trong giai đoạn này, Trung tâm đã ghi nhận những "nốt son lịch sử" về ứng dụng công nghệ, đặc biệt là trong việc hỗ trợ hiệu quả bà con nông dân phát triển kinh tế nông nghiệp tiên tiến. Việc nhấn mạnh sự ra đời và phát triển của Trung tâm cùng với tỉnh Sông Bé không chỉ là một mốc thời gian đơn thuần mà còn tạo nên một lớp ý nghĩa về tính lịch sử, sự gắn bó sâu sắc và vai trò nền tảng của Trung tâm trong quá trình phát triển kinh tế của địa phương. Điều này củng cố tính chính danh và sự ổn định của tổ chức, thể hiện Trung tâm là một thực thể kiên định, đã và đang phục vụ nhân dân và công tác quản lý của địa phương một cách nhất quán. Những đóng góp này đã góp phần quan trọng vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nâng cao đời sống nhân dân và thực hiện các chủ trương của Đảng về phát triển nông thôn mới tại địa phương.
2. Giai đoạn chuyển đổi và tăng cường năng lực (từ 2006 - 2015)
Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN tỉnh Bình Dương được phê duyệt Đề án chuyển đổi thành tổ chức KHCN tự trang trải kinh phí, theo quyết định số 5968/QĐ-UBND ngày 29/12/2006 của UBND tỉnh Bình Dương. Trong gia đoạn này, Trung tâm thực hiện chuyển đổi theo Nghị định số 115/2005/NĐ-CP, ngày 05/9/2005 của Chính phủ, đối với đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm một phần kinh phí hoạt động.
Đây là giai đoạn đột phá về phát triển đội ngũ: Trung tâm được nhà nước tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nguồn lực bằng nhiều hình thức khác nhau, việc này đã tạo ra nguồn lực vững chắc, là bước đội phá cho đổi mới sáng tạo, nâng cao tính tự chủ về tài chính cho Trung tâm.
Trong giai đoạn này. Trung tâm đã có những đóng góp nổi bật về hoạt động khoa học công nghệ trong nhiều lĩnh vực như:
Công nghệ lò gạch nung liên tục kiểu đứng
Từ vấn xây dựng lò gạch nung liên tục kiểu đứng góp phần chuyển đổi lò gạch nung truyền thống nhằm tiết kiệm năng lượng, nâng cao hiệu quả kinh tế và giảm thiểu ô nhiễm môi trường, Trung tâm đã xây dựng 01 lò trình diễn tại Bến Cát, Tân Uyên. Công suất của mỗi lò là 14 triệu viên/năm. UBND tỉnh đã phê duyệt áp dụng và nhân rộng công nghệ lò gạch nung liên tục kiểu đứng trên địa bàn tỉnh Bình Dương.
Quá trình nung gạch của công nghệ lò đứng gồm 4 giai đoạn diễn ra liên tục: Sấy - gia nhiệt - nung - làm nguội nên tận dụng được nhiệt một cách triệt để thời gian ra lò từ 60 - 120 phút/mẻ; tiết kiệm nhiên liệu 45 - 50% so với lò thủ công, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
Công nghệ lò gas nung gốm sứ cải tiến (LPG)
Xây dựng mô hình trình diễn lò gas nung gốm sứ cải tiến, tiết kiệm nhiên liệu, tận dụng nhiệt khói thải của lò nung, giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Trung tâm đã thi công 02 mô hình tại huyện Dầu Tiếng và Thuận An, gồm làm mới 01 lò nung gas có dung tích 18m³ và cải tiến 01 lò với dung tích 7m³.
Lò gas nung gốm gồm nhiều bộ phận rời nên dễ dàng thay đổi kích cỡ buồng nung, kỹ thuật vận hành đơn giản, giảm tiêu hao nhiên liệu từ 15-30% so với công nghệ cũ, giảm chi phí sản xuất 30%, tiết kiệm thời gian nung bình quân 20-24%, tăng chất lượng sản phẩm loại A từ 65% lên 85 - 95%. Hệ thống sấy tận dụng được 50% lượng nhiệt thải qua lò nung.
Công nghệ hầm ủ biogas cải tiến chạy máy phát điện
Xây dựng mô hình hầm ủ biogas cải tiến, chạy máy phát điện cho một trang trại chăn nuôi heo với quy mô 10.000 con với công suất 90 KVA/giờ. Trung tâm đã thi công 01 mô hình tại huyện Bến Cát có tổng thể tích hầm chứa 2.400 m³ với lượng điện sản sinh đạt trung bình 2.200 KW/ngày. Hiệu quả giảm thiểu ô nhiễm môi trường 70 - 80%.
Mô hình ứng dụng cho trang trại chăn nuôi gia súc, tận dụng nguồn chất thải, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường, giảm chi phí sản xuất chăn nuôi do tiết kiệm 100% chi phí điện năng tiêu thụ của trang trại, giảm mùi hôi chuồng trại và giảm đến 60% các vi sinh vật gây bệnh cho gia súc có trong chất thải.
Công nghệ Laser phục vụ điều trị bệnh cho cộng đồng
Ứng dụng thiết bị Laser bán dẫn công suất thấp tại 30 trạm y tế của xã, phường đạt chuẩn Quốc gia về y tế trong tỉnh.
Tăng cường trang thiết bị đến các cơ sở điều trị tại cộng đồng dân cư, tạo thuận lợi chữa bệnh cho bệnh nhân, hạ thấp chi phí điều trị. Đào tạo nâng cao chất lượng chuyên môn cho đội ngũ cán bộ y tế xã, phường và tiếp cận với công nghệ cao.
Ứng dụng công nghệ thông tin
Xây dựng mô hình điểm truy cập thông tin trên mạng Internet phục vụ phát triển nông thôn ở 07 Hội nông dân tuyến xã. Trang bị 16 bộ thiết bị đồng bộ phục vụ dự án, 557 phim khoa học phục vụ phổ cập kiến thức tin học cho bà con nông dân tiếp cận được thông tin kinh tế, chính trị, xã hội trong và ngoài nước.
Xây dựng mô hình điểm thông tin KHCN cấp xã, phục vụ phổ biến tri thức khoa học, chuyển giao công nghệ tại huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương: Trang bị 28 bộ máy tính, máy chụp ảnh và thiết bị đồng bộ phục vụ dự án, 14 trang thông tin điện tử (Website), 14 bộ CSDL gồm hơn 450 phim khoa học và hơn 55.000 tài liệu phục vụ cho việc đưa thông tin, sản phẩm của địa phương lên Website, khai thác thông tin trên mạng và khai thác bộ CSDL giúp bà con nông dân tiếp cận được thông tin kinh tế, chính trị, xã hội và quảng bá sản phẩm ở địa phương với thị trường trong và ngoài nước.
Hoạt động truyền thông
Thực hiện truyền thông nâng cao nhận thức cho cộng đồng, thông qua Ban truyền thông do Trung tâm thành lập, gồm các cộng tác viên là phóng viên báo đài cung cấp tin, bài hằng tháng cho báo Bình Dương, chuyên đề trên đài truyền hình Bình Dương (BTV) về lò gạch nung liên tục kiểu đứng và lò gas nung gốm sứ; chuyên đề trên đài VTV1 về tiết kiệm năng lượng tại Bình Dương, đài VTV9 về ứng dụng Laser bán dẫn công suất thấp.
Tháp tùng KHCN Bình Dương, Bản tin của Liên hiệp các hội KHKT. Tổ chức 18 hội thảo, hội nghị và tập huấn về công nghệ. Tiếp đón và đưa tham quan các mô hình với trên 250 lượt người thuộc các tỉnh miền Trung Nam bộ và đồng bằng sông Cửu long. Hoạt động này giữ vai trò tích cực đưa thông tin KHCN đến với cộng đồng tạo nên sự đồng thuận, cổ vũ toàn cộng đồng tích cực tham gia hoạt động khoa học công nghệ.
3. Giai đoạn phát triển để tự chủ về tài chính trong tương lai (từ 2015 - 2025)
Trung tâm đã phát huy hiệu quả nguồn vốn đầu tư phát triển theo Quyết định số 317/QĐ-TTg ngày 15/3/2012 của Thủ tướng Chính phủ. Nhờ nguồn lực này, Trung tâm tập trung đẩy mạnh công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đồng thời đầu tư mạnh mẽ vào cải tiến công nghệ. Mục tiêu chính là đáp ứng tối đa nhu cầu thực hiện các hoạt động sự nghiệp và cung cấp các dịch vụ khoa học và công nghệ (KHCN), việc này góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững trong thời gian tới.
HOẠT ĐỘNG SỰ NGHIỆP KHOA HỌC CÔNG NGHỆ
Trong giai đoạn này, Trung tâm đã có những đóng góp nổi bật về hoạt động KH&CN trong nhiều lĩnh vực, điển hình là việc nghiên cứu và ứng dụng thành công công nghệ lò nung kiểu đứng và công nghệ lò gas nung gốm sứ cải tiến (LPG). Những công nghệ này đã trực tiếp nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm thiểu chi phí và cải thiện chất lượng sản phẩm cho ngành gốm sứ, xây dựng nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông nghiệp của nông dân và một số mô hình khác:
Xây dựng mô hình ứng dụng tiến bộ kỹ thuật thâm canh tăng hiệu quả sản xuất cây ổi lê Đài Loan với diện tích hơn 5,3 ha tại huyện Bến Cát. Mô hình này nhanh chóng được nhân rộng, tạo nguồn thu nhập ổn định cho bà con nông dân
Xây dựng nhãn hiệu tập thể măng cụt Dầu Tiếng (Năm 2015-2019); Nhãn hiệu tập thể cho trái bưởi và cam huyện Dầu Tiếng và nhiều nhãn hiệu khác
Các dịch vụ thế mạnh của Trung tâm, đặc biệt là hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử, kiểm toán năng lượng và an toàn lao động, đã trở thành nền tảng chiến lược, tạo dựng cơ chế tự chủ tài chính vững chắc cho đơn vị.
HỖ TRỢ ỨNG DỤNG NĂNG LƯỢNG NGUYÊN TỬ
Cung cấp và Đọc liều chiếu xạ cá nhân
Vào ngày 16 tháng 8 năm 2013, Cục An toàn bức xạ và hạt nhân đã cấp Giấy đăng ký hoạt động dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử số 346/2013/ĐK/ATBXHN cho Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ tỉnh Bình Dương.
Trung tâm đã trở thành một địa chỉ tin cậy trong lĩnh vực dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử, đặc biệt là hoạt động cung cấp và đánh giá liều bức xạ cá nhân. Với quy trình hoạt động bài bản, hệ thống thiết bị hiện đại và đội ngũ nhân sự chuyên môn, Trung tâm đóng vai trò thiết yếu trong việc đảm bảo an toàn bức xạ cho hàng ngàn nhân viên làm việc trong các môi trường có nguy cơ phơi nhiễm tại Bình Dương, TP Hồ Chí Minh, Tây Ninh, Bình Phước, Đăk Lăk, …
Quy trình hoạt động tuân thủ nghiêm ngặt các văn bản pháp lý như Luật năng lượng nguyên tử ngày 03 tháng 6 năm 2008; Thông tư số 19/2012/TT-BKHCN ngày 08 tháng 11 năm 2012 của Bộ Khoa học và Công nghệ về việc quy định về kiểm soát và đảm bảo an toàn bức xạ trong chiếu xạ nhề nghiệp và chiếu xạ dân chúng; TCVN 7174:2002 ISO 12794: 2000; Năng lượng Hạt nhân – An toàn Bức xạ - Liều kế nhiệt phát quang dủng cho cá nhân để đo liều bức xạ các đầu chi và mắt. TCVN 7942 - 1:2008 ISO 4037 - 1:1996; An toàn bức xạ - Bức xạ chuẩn tia X và gamma hiệu chuẩn liều kế và máy đo suất liều và xác định đáp ứng của thiết bị theo năng lượng photon – phần 1: Đặt tính bức xạ và phương pháp tạo ra bức xạ và TCVN 7942 - 2:2008 ISO 4037 - 2:1997; An toàn bức xạ - Bức xạ chuẩn tia X và gamma hiệu chuẩn liều kế và máy đo suất liều và xác định đáp ứng của thiết bị theo năng lượng photon – phần 2: Đo liều trong bảo vệ bức xạ cho dãi năng lượng từ 8 keV đến 1,3 MeV và từ 4 MeV đến 9 MeV.
Công nghệ và Thiết bị sử dụng hệ thống đo liều kế nhiệt phát quang (Thermoluminescent Dosimetry - TLD) hiện đại, đảm bảo độ chính xác và tin cậy cao; Thiết bị đọc liều kế: Hệ thống sử dụng máy đọc Harshaw 3500, một thiết bị chuyên dụng nặng 25kg. Máy có khả năng đọc nhiều loại liều kế Harshaw khác nhau như TLD-100, TLD-200, TLD-700H, v.v.. Dữ liệu từ thiết bị được truyền vào máy tính và quản lý bằng phần mềm Winrems.
Kết quả thực hiện cung cấp và đọc kết quả định liều cá nhân
Giai đoạn 2011 - 2017
Đơn vị tính: Liều kế
|
Năm
|
Năm 2011
|
Năm 2012
|
Năm 2013
|
Năm 2014
|
Năm 2015
|
Năm 2016
|
Năm 2017
|
|
Số lượng
|
1.000
|
1.120
|
1.372
|
2.200
|
4.952
|
4.269
|
4.018
|
Giai đoạn 2018 - 2024
Đơn vị tính: Liều kế
|
Năm
|
Năm 2018
|
Năm 2019
|
Năm 2020
|
Năm 2021
|
Năm 2022
|
Năm 2023
|
Năm 2024
|
|
Số lượng
|
5.800
|
6.099
|
7.230
|
7.822
|
7.476
|
8.220
|
8.244
|
Kiểm định thiết bị X quang chẩn đoán dùng trong y tế
Trong hơn một thập kỷ qua, Trung tâm đã và đang khẳng định vai trò nòng cốt trong công tác đảm bảo an toàn bức xạ trên địa bàn tỉnh, đặc biệt trong lĩnh vực y tế. Với chức năng và năng lực được Cục An toàn bức xạ và hạt nhân cấp phép, Trung tâm đã thực hiện hiệu quả hoạt động kiểm định các thiết bị X-quang chẩn đoán dùng trong y tế, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ sức khỏe cho cả bệnh nhân và nhân viên y tế.
- Giai Đoạn đầu (2011 - 2018): Nền tảng cho hoạt động chuyên sâu
Ngay từ năm 2011, Trung tâm đã được Cục An toàn bức xạ và hạt nhân cấp Giấy đăng ký hoạt động dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử. Theo giấy phép số 74/2011/DK/ATBXHN, Trung tâm được phép thực hiện "Kiểm định thiết bị bức xạ (Kiểm tra và hiệu chuẩn thiết bị X-quang y tế: thiết bị chụp X-quang chẩn đoán thông thường, thiết bị X-quang tăng sáng truyền hình, thiết bị chụp X-quang cắt lớp vi tính (CT-Scanner)) cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu". Đây là cơ sở pháp lý quan trọng, đặt nền móng cho các hoạt động chuyên sâu về kiểm định thiết bị y tế của Trung tâm trong những năm tiếp theo.
- Giai đoạn mở rộng năng lực và chuyên môn hóa (2019 - 2022):
Sau giai đoạn đầu, Trung tâm tiếp tục được Cục An toàn bức xạ và hạt nhân tin tưởng và cấp mới giấy đăng ký hoạt động. Theo giấy phép số 34/2019/DK/ATBXHN, phạm vi hoạt động của Trung tâm được chuyên môn hóa vào "Cung cấp dịch vụ kiểm định thiết bị X-quang di động và X-quang răng dùng trong y tế".
Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác kiểm định, Trung tâm đã đầu tư và trang bị các thiết bị, phương tiện đo lường hiện đại và chuyên dụng. Danh mục thiết bị của Trung tâm trong giai đoạn này bao gồm: Thiết bị đo đa chức năng Piranha 657 sản xuất tại Thụy Điển, có khả năng đo điện áp, thời gian, liều và dòng-thời gian (mAs) với độ chính xác cao, Các dụng cụ kiểm tra chuyên biệt như dụng cụ kiểm tra kích thước tiêu điểm chùm tia, độ chuẩn trực chùm tia, sự trùng khít trường sáng và trường xạ, Phantom kiểm định cho các loại máy X-quang khác nhau, bao gồm cả phantom cho kiểm định CBCT và CT.
Các trang thiết bị bảo hộ lao động cần thiết như áo chì và liều kế cá nhân, đảm bảo an toàn cho chính đội ngũ kỹ thuật viên.
- Tiếp tục phát triển và đáp ứng các Quy chuẩn mới (2022 - Nay)
Bước sang giai đoạn mới, Trung tâm một lần nữa khẳng định năng lực của mình khi được cấp Giấy đăng ký số 26/2022/ĐK/ATBXHN, Trung tâm mở rộng dịch vụ sang một lĩnh vực đòi hỏi kỹ thuật cao hơn: "Cung cấp dịch vụ kiểm định thiết bị X-quang chụp vú dùng trong chẩn đoán y tế".
Hoạt động này được thực hiện tuân thủ nghiêm ngặt các quy định tại các thông tư của Bộ Khoa học và Công nghệ, đặc biệt là các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với thiết bị X-quang y tế. Danh mục phương tiện kiểm tra của Trung tâm tiếp tục được bổ sung và nâng cấp, bao gồm: Thiết bị đo đa chức năng Piranha 657, tiếp tục là thiết bị chủ lực, thiết bị kiểm tra lực nén Tormas và Phantom kiểm tra X-quang vú Gammex 156, chuyên dụng cho việc kiểm định mammo, hệ thống các máy đo suất liều bức xạ hiện đại như Victoreen, S.E. International, và Raysafe 452, đảm bảo đo lường chính xác liều bức xạ phát ra từ thiết bị.
Hoạt động của Trung tâm trong suốt các giai đoạn luôn tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành, bao gồm các Thông tư của Bộ Khoa học và Công nghệ, gồm: Thông tư số 28/2015/TT-BKHCN, Thông tư số 14/2018/TT-BKHCN, Thông tư số 22/2019/TT-BKHCN, Thông tư số 02/2016/TTLT-BKHCN và gần đây nhất là Thông tư số 09/2023/TT-BKHCN.
Trong suốt hành trình phát triển, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ tỉnh Bình Dương, đã chứng tỏ là một đơn vị uy tín, chuyên nghiệp, đóng góp không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng chẩn đoán hình ảnh và đảm bảo an toàn bức xạ trong hoạt động y tế tại tỉnh Bình Dương và TP Hồ Chí Minh, Tây Ninh, Bình Phước, Đăk Lăk, Long An, Tiền Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ, Hậu Giang, Kiên Giang, An Giang, Cà Mau, …
Kết quả thực hiện kiểm định thiết bị X quang trong chẩn đoán y tế
Giai đoạn 2011 - 2017
Đơn vị tính: thiết bị
|
Năm
|
Năm 2011
|
Năm 2012
|
Năm 2013
|
Năm 2014
|
Năm 2015
|
Năm 2016
|
Năm 2017
|
|
Số lượng
|
70
|
96
|
112
|
118
|
84
|
106
|
153
|
Giai đoạn 2018 - 2024
Đơn vị tính: thiết bị
|
STT
|
Năm 2018
|
Năm 2019
|
Năm 2020
|
Năm 2021
|
Năm 2022
|
Năm 2023
|
Năm 2024
|
|
Số lượng
|
195
|
209
|
223
|
150
|
237
|
177
|
235
|
Kiểm xạ thiết bị phát bức xạ
Vai trò nền tảng của Trung tâm trong công tác kiểm xạ (đánh giá an toàn bức xạ)
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp và y tế, việc sử dụng thiết bị bức xạ và nguồn phóng xạ tại tỉnh Bình Dương ngày càng gia tăng. Để đảm bảo an toàn cho người lao động, cộng đồng và môi trường, công tác kiểm soát và đánh giá an toàn bức xạ là một nhiệm vụ thiết yếu. Ngay từ những giai đoạn đầu, Trung tâm đã khẳng định vai trò tiên phong của mình trong lĩnh vực này, bắt đầu bằng việc được cấp phép thực hiện dịch vụ kiểm xạ chuyên nghiệp.
Cơ sở pháp lý và năng lực chuyên môn
Một cột mốc quan trọng đánh dấu năng lực của Trung tâm trong lĩnh vực này là việc được Cục An toàn bức xạ và hạt nhân cấp Giấy đăng ký hoạt động dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử số 101/2010/ĐK/ATBXHN, đã chính thức cho phép Trung tâm: Cung cấp dịch vụ kiểm xạ (đo liều, suất liều bức xạ, đánh giá an toàn bức xạ) cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu sử dụng dịch vụ kiểm xạ.
Đây là cơ sở pháp lý vững chắc, cho phép Trung tâm triển khai các hoạt động chuyên môn nhằm hỗ trợ các cơ sở sử dụng bức xạ trên địa bàn tỉnh. Hoạt động kiểm xạ của Trung tâm bao gồm các nhiệm vụ cốt lõi sau:
- Đo liều và suất liều bức xạ: Trung tâm sử dụng các thiết bị đo đạc chuyên dụng để kiểm tra, đánh giá mức độ bức xạ tại các khu vực làm việc, khu vực lân cận xung quanh thiết bị bức xạ và nguồn phóng xạ. Mục tiêu là đảm bảo suất liều bức xạ luôn nằm trong giới hạn cho phép theo quy định của pháp luật, bảo vệ an toàn cho nhân viên bức xạ và công chúng.
- Đánh giá an toàn bức xạ: Đây là một hoạt động tổng thể hơn, không chỉ dừng lại ở việc đo đạc. Các chuyên gia của Trung tâm thực hiện đánh giá toàn diện các điều kiện đảm bảo an toàn tại cơ sở, bao gồm:
+ Kiểm tra sự che chắn của phòng đặt thiết bị.
+ Xem xét các quy trình vận hành, quy trình ứng phó sự cố.
+ Đánh giá việc sử dụng các trang thiết bị bảo hộ cá nhân.
+ Đưa ra các khuyến nghị, tư vấn để cơ sở khắc phục các tồn tại, cải thiện điều kiện an toàn bức xạ.
Trung tâm được cấp phép từ năm 2010 đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Các bệnh viện, phòng khám, nhà máy, xí nghiệp trên địa bàn tỉnh có thể tiếp cận một dịch vụ kiểm xạ chuyên nghiệp, uy tín ngay tại địa phương mà không cần phải tìm đến các đơn vị ở xa. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, thời gian mà còn đảm bảo các cơ sở tuân thủ đúng quy định của pháp luật về an toàn bức xạ.
Kết quả thực hiện kiểm xạ thiết bị phát bức xạ
Giai đoạn 2011 - 2017
Đơn vị tính: thiết bị (phòng đặt thiết bị)
|
Năm
|
Năm 2011
|
Năm 2012
|
Năm 2013
|
Năm 2014
|
Năm 2015
|
Năm 2016
|
Năm 2017
|
|
Số lượng
|
19
|
131
|
23
|
225
|
218
|
210
|
334
|
Giai đoạn 2018 - 2024
Đơn vị tính: thiết bị (phòng đặt thiết bị)
|
Năm
|
Năm 2018
|
Năm 2019
|
Năm 2020
|
Năm 2021
|
Năm 2022
|
Năm 2023
|
Năm 2024
|
|
Số lượng
|
382
|
446
|
440
|
353
|
418
|
365
|
429
|
Đào tạo an toàn bức xạ
Trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngày càng phát triển tại tỉnh Bình Dương, việc ứng dụng năng lượng nguyên tử trong các lĩnh vực y tế, công nghiệp ngày càng trở nên phổ biến. Đi liền với đó, công tác đảm bảo an toàn bức xạ, đặc biệt là việc đào tạo kiến thức cho các nhân viên làm việc trực tiếp với thiết bị bức xạ, là một nhiệm vụ quan trọng. Trung tâm đã khẳng định vai trò tiên phong của mình trong lĩnh vực này thông qua một hành trình phát triển năng lực đào tạo rõ rệt, có thể chia thành hai giai đoạn chính: giai đoạn phối hợp tổ chức và giai đoạn chủ động triển khai sau khi được cấp phép.
- Giai đoạn 1: Xây dựng nền tảng từ hoạt động phối hợp và liên kết.
Trong những năm đầu, khi nhu cầu đào tạo an toàn bức xạ tại các cơ sở y tế và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã bắt đầu hình thành và tăng cao, Trung tâm đã sớm nhận diện được tầm quan trọng của hoạt động này. Dù chưa được cấp phép để tự tổ chức và cấp chứng chỉ, Trung tâm đã chủ động đóng vai trò là cầu nối, là đơn vị đầu mối tại địa phương.
Giai đoạn này, Trung tâm tích cực phối hợp với các đơn vị đào tạo có uy tín và đã được Cục An toàn bức xạ và hạt nhân cấp phép như: Viện nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt, Trung tâm hỗ trợ kỹ thuật an toàn bức xạ và ứng phó sự cố, Công ty TNHH Chuyển giao Công nghệ Tiên Tiến, Trung tâm Thông tin và Đào tạo thuộc Cục An toàn bức xạ và hạt nhân. Hoạt động của Trung tâm tập trung vào việc:
Khảo sát và tổng hợp nhu cầu: Trung tâm tiến hành khảo sát, nắm bắt số lượng và nhu cầu đào tạo cụ thể của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn.
Tổ chức và hậu cần: Đứng ra chiêu sinh, sắp xếp lịch học, chuẩn bị hội trường, trang thiết bị và các công tác hậu cần khác để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các khóa học được diễn ra tại Bình Dương.
Hỗ trợ chuyên môn: Cử cán bộ tham gia, hỗ trợ các giảng viên trong quá trình giảng dạy, qua đó tích lũy kinh nghiệm thực tiễn về tổ chức và quản lý khóa học.
Giai đoạn này tuy chỉ đóng vai trò phối hợp nhưng lại có ý nghĩa nền tảng vô cùng quan trọng, giúp Trung tâm xây dựng được uy tín, tạo dựng mạng lưới quan hệ với các cơ sở và chuẩn bị đội ngũ nhân sự, tích lũy kinh nghiệm quý báu để tiến tới một bước phát triển mới.
- Giai đoạn 2: Bước ngoặt - Chính thức được cấp phép và chủ động trong đào tạo.
Một bước ngoặt quan trọng đã đến với Trung tâm vào ngày 16 tháng 3 năm 2021, khi Trung tâm được Cục An toàn bức xạ và hạt nhân chính thức cấp Giấy đăng ký hoạt động dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử số 13/2021/ĐK/ATBXHN. Sự kiện này đánh dấu việc Trung tâm đã hoàn toàn chủ động và đủ năng lực pháp lý để tự tổ chức các khóa đào tạo và cấp chứng chỉ về an toàn bức xạ.
Theo giấy phép được cấp, Trung tâm có khả năng cung cấp một danh mục dịch vụ đào tạo toàn diện, bao phủ hầu hết các lĩnh vực ứng dụng bức xạ:
- Nhân viên bức xạ trong X-quang chẩn đoán y tế;
- Nhân viên bức xạ trong xạ trị;
- Nhân viên bức xạ trong y học hạt nhân;
- Nhân viên bức xạ trong chiếu xạ công nghiệp;
- Nhân viên bức xạ trong chụp ảnh phóng xạ công nghiệp;
- Nhân viên bức xạ trong sử dụng thiết bị điều khiển hạt nhân trong công nghiệp (NCS), thiết bị soi chiếu và phân tích;
- Nhân viên bức xạ trong sử dụng nguồn phóng xạ kín khác;
- Đào tạo cho người phụ trách ứng phó sự cố bức xạ;
- Đào tạo bổ sung cho người phụ trách an toàn.
Kể từ khi được cấp phép, Trung tâm đã liên tục mở các khóa đào tạo chất lượng cao. Trung tâm tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu của Cục An toàn bức xạ và
hạt nhân, đặc biệt là các quy định về nội dung, thời lượng chương trình theo Thông tư 34/2014/TT-BKHCN, đảm bảo đội ngũ giảng viên có chứng chỉ hành nghề và thực hiện đầy đủ các chế độ báo cáo, lưu trữ hồ sơ.
Từ vai trò phối hợp, liên kết, Trung tâm đã vươn lên trở thành một đơn vị đào tạo an toàn bức xạ độc lập, uy tín và chuyên nghiệp. Đây là một minh chứng rõ ràng cho sự nỗ lực không ngừng trong việc nâng cao năng lực, góp phần quan trọng vào việc đảm bảo một môi trường làm việc an toàn, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững của tỉnh nhà,Tây Ninh, Đồng Tháp, Kiên Giang, Bến Tre, Bình Thuận,…
Kết quả thực hiện Đào tạo và cấp giấy chứng nhận đào tạo an toàn bức xạ
Giai đoạn 2011 - 2017
Đơn vị tính: Giấy chứng nhận
|
Năm
|
Năm 2011
|
Năm 2012
|
Năm 2013
|
Năm 2014
|
Năm 2015
|
Năm 2016
|
Năm 2017
|
|
Số lượng
|
-
|
171
|
167
|
214
|
191
|
310
|
326
|
Giai đoạn 2018 - 2024
Đơn vị tính: Giấy chứng nhận
|
STT
|
Năm 2018
|
Năm 2019
|
Năm 2020
|
Năm 2021
|
Năm 2022
|
Năm 2023
|
Năm 2024
|
|
Số lượng
|
445
|
478
|
543
|
541
|
929
|
928
|
919
|
Tư vấn lập hồ sơ tiến hành công việc bức xạ và thi công phòng chì
Trong bối cảnh các hoạt động sử dụng thiết bị bức xạ và nguồn phóng xạ ngày càng mở rộng trong các lĩnh vực y tế, công nghiệp và nghiên cứu, việc tuân thủ quy định pháp luật về an toàn bức xạ là yêu cầu bắt buộc. Dịch vụ tư vấn lập hồ sơ đề nghị cấp và gia hạn giấy phép tiến hành công việc bức xạ đã trở thành giải pháp hỗ trợ hiệu quả cho các tổ chức, cá nhân nhằm đảm bảo an toàn bức xạ và hoạt động đúng quy định pháp luật.
Dịch vụ tư vấn của chúng tôi bao gồm:
- Hướng dẫn lập hồ sơ đề nghị cấp mới và gia hạn giấy phép tiến hành công việc bức xạ;
- Tư vấn các quy định pháp luật hiện hành liên quan đến an toàn bức xạ;
Từ năm 2011 đến năm 2024, chúng tôi đã tư vấn thành công cho hàng trăm đơn vị, Hoàn thiện hồ sơ và nhận được giấy phép tiến hành công việc bức xạ từ cơ quan quản lý nhà nước. Số lượng hồ sơ được tư vấn thành công tăng đều qua các năm, phản ánh sự tin tưởng của khách hàng đối với chất lượng dịch vụ:
Kết quả thực hiện hồ sơ đề nghị cấp giấy phép và gia hạn giấy phép tiến hành tức xạ
Giai đoạn 2011 - 2017
Đơn vị tính: Giấy chứng nhận
|
Năm
|
Năm 2011
|
Năm 2012
|
Năm 2013
|
Năm 2014
|
Năm 2015
|
Năm 2016
|
Năm 2017
|
|
Số lượng
|
10
|
12
|
20
|
15
|
18
|
20
|
27
|
Giai đoạn 2018 - 2024
Đơn vị tính: Giấy chứng nhận
|
Năm
|
Năm 2018
|
Năm 2019
|
Năm 2020
|
Năm 2021
|
Năm 2022
|
Năm 2023
|
Năm 2024
|
|
Số lượng
|
30
|
36
|
50
|
41
|
48
|
45
|
40
|
KIỂM TOÁN NĂNG LƯỢNG
Hoạt động này hình thành và phát triển nhờ nguồn vốn đầu tư phát triển. Ngay từ khi Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả có hiệu lực. Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ có đội ngũ nhân viên được nhà nước đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật, cơ khí, tự động hóa, công nghệ thông tin, được Bộ Công thương đào tạo, bồi dưỡng và cấp chứng chỉ kiểm toán viên năng lượng theo quy định.
Trung tâm thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo nội bộ và đào tạo chuyên sâu cho các kỹ sư để đảm bảo chất lượng đồng bộ chuyên môn, tác phong làm việc chuyên nghiệp và luôn bắt kịp với sự phát triển của khoa học công nghệ.
Qua đó, Trung tâm đã thực hiện kiểm toán năng lượng và tư vấn giải pháp tiết kiệm năng lượng cho nhiều doanh nghiệp, cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, cũng như các doanh nghiệp vừa và nhỏ theo chương trình hỗ trợ phát triển của tỉnh Bình Dương. Một số khách hàng tiêu biểu đã tin tưởng và sử dụng dịch vụ của Trung tâm hơn một thập kỷ, bao gồm P&G, EVER TECH PLASTIC, và CHENG LOONG PAPER…
Hình ảnh Kiểm toán năng lượng
KIỂM ĐỊNH VÀ HUẤN LUYỆN AN TOÀN, VỆ SINH LAO ĐỘNG
Được sự quan tâm của UBND tỉnh Bình Dương, Trung tâm đã được Sở Khoa học và Công nghệ đầu tư hệ thống trang thiết bị, công nghệ hiện đại, đáp ứng đầy đủ yêu cầu cho từng quy trình kiểm định. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cũng đã đánh giá cao năng lực thiết bị và chất lượng kiểm định của Trung tâm thông qua các đợt giám sát.
Là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực kiểm định và huấn luyện an toàn vệ sinh lao động tại Bình Dương, Trung tâm tự hào là "lá chắn thép" vững chắc, bảo vệ sức khỏe và an toàn cho lực lượng công nhân. Điều này góp phần xây dựng môi trường làm việc an toàn, chuyên nghiệp và bền vững cho các doanh nghiệp và người lao động trên địa bàn.
Hiện nay, Trung tâm hoạt động mạnh mẽ với giấy chứng nhận "đủ điều kiện kiểm định kỹ thuật an toàn lao động" và giấy chứng nhận "đủ điều kiện hoạt động huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động hạng C".
Hình Ảnh kiểm định an toàn
Hình ảnh huấn luyện an toàn lao động
4. Định hướng hoạt động
Với những thành tựu đã đạt được và chiến lược phát triển rõ ràng, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Dương sẽ tiếp tục giữ vững vị thế là đơn vị chủ lực, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững của địa phương. Điều này thể hiện cam kết đầu tư sâu rộng vào năng lực cốt lõi của Trung tâm, đồng điệu với định hướng phát triển bền vững quốc gia dựa trên khoa học và công nghệ.
Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, Trung tâm sẽ tập trung nâng cao năng lực trong lĩnh vực hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử và đảm bảo an toàn lao động. Điều này không chỉ góp phần bảo vệ sức khỏe và an toàn cho lực lượng lao động tiên tiến – nguồn lực quý báu của đất nước – mà còn tạo tiền đề vững chắc cho sự phồn vinh và thịnh vượng chung của quốc gia trong thời kỳ mới. Việc triển khai hiệu quả các hoạt động này sẽ củng cố nền tảng khoa học và công nghệ, phục vụ mục tiêu phát triển bền vững.
Đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử:
Hơn hai thập niên qua, Trung tâm đã cống hiến nhiều giải pháp, hoạt động nhiều dịch vụ hỗ trợ ứng dụng năng lượng nguyên tử tại tỉnh Bình Dương, thành phố Hồ chí Minh và các tỉnh lân cận. được Cục an toàn bức xạ hạt nhân đánh giá cao trong kiểm định thiết bị X-quang chẩn đoán dùng trong y tế, kiểm xạ thiết bị phát bức xạ và và đọc liều chiếu xạ cá nhân. …
Tăng cường giám sát chất lượng, nguồn lực trong lĩnh vực an toàn lao động:
Là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực kiểm định và huấn luyện an toàn vệ sinh lao động tại tỉnh Bình Dương, Trung tâm tự hào là "lá chắn thép" vững chắc, bảo vệ sức khỏe và an toàn cho lực lượng công nhân. Điều này góp phần xây dựng môi trường làm việc an toàn, chuyên nghiệp, và bền vững cho các doanh nghiệp và người lao động.
Trong thời gian tới, Trung tâm sẽ tiếp tục đổi mới công nghệ, đồng thời tập trung đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật và quản lý rủi ro cho đội ngũ kiểm định viên và người huấn luyện. Mục tiêu là nâng cao hơn nữa năng lực chuyên môn, đảm bảo an toàn tối đa cho người lao động, góp phần vào sự nghiệp phát triển lực lượng lao động nòng cốt trong giai đoạn mới.
5. Lời tri ân và cảm nghĩ
Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ, cùng với hành trình 45 năm phát triển vẻ vang của ngành khoa học công nghệ đã đóng góp những thành quả đáng tự hào và định hướng chiến lược rõ ràng, kiên định, phát huy truyền thống đoàn kết, đổi mới, nỗ lực không ngừng để hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Trung tâm cam kết góp phần xứng đáng vào sự nghiệp phát triển Khoa học và Công nghệ, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, và xây dựng tỉnh Bình Dương ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại, đóng góp vào sự nghiệp chung của đất nước. Lời cảm ơn sâu sắc đến Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở Khoa học & Công nghệ, các sở ban ngành, các đối tác, khách hàng và toàn thể cán bộ, viên chức, người lao động qua các thời kỳ.
Ngọc Thảo