Công tác quan trắc thủy văn trên sông Đồng Nai…
Quan trắc thủy văn là công tác đo đạc các yếu tố về thủy văn như mực nước, lưu lượng nước.. Song song với công việc đo đạc, quan trắc viên còn phải quan sát các yêu tố khác như hướng gió, hướng dòng chảy, sóng… Tất cả các yếu tố trên sẽ được ghi chép một cách khoa học bằng những con số. Những con số này sẽ hỗ trợ đắc lực cho các cơ quan quản lý trong các kế hoạch sử dụng nước và phòng chống lũ lụt.
Để từng bước xây dựng, hiện đại hóa mạng lưới quan trắc khí tượng thủy văn theo chủ trương của Bộ Tài nguyên và Môi trường, góp phần đáp ứng yêu cầu của Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh về quản lý nguồn tài nguyên nước mặt, Bình Dương đã xây dựng và đưa vào hoạt động Trạm Thủy văn Tân Uyên. Trạm thủy văn này do Trung tâm quan trắc Tài nguyên và Môi trường Bình Dương quản lý. Công trình được xây dựng kiên cố với nhiều thiết bị hiện đại.
Công việc đo mực nước được thực hiện tự động bằng máy đo tự động ghi mực nước loại Stevens A04 của Mỹ đặt trong nhà. Hệ thống được kiểm tra, đánh mốc thường xuyên 02 lần/ngày. Hệ thống thủy chí gồm có 03 thủy chí được dẫn nối kiểm tra 02 lần/năm vào thời điểm trước và sau mùa mưa từ các mốc độ cao của trạm thuộc hệ độ cao Nhà nước.
Trên sông Đồng Nai hiện có 04 trạm thủy văn, trong đó 03 trạm Tà Lài, Trị An, Biên Hòa thuộc mạng lưới trạm điều tra cơ bản của ngành khí tượng thủy văn và Trạm Tân Uyên do Trung tâm Quan trắc quản lý và vận hành. Từ khi đi vào hoạt động đến nay, trạm đã góp phần cung cấp số liệu phục vụ cho việc quản lý, dự báo mực nước trên sông Đồng Nai đoạn chảy qua tỉnh Bình Dương giúp các cơ quan quản lý chủ động trong các kế hoạch sử dụng nước và phòng chống lũ lụt.
Việc đo mực nước, nhiệt độ nước được tuân thủ quy định của tiêu chuẩn 94 TCN 1-2003 ban hành kèm theo Quyết định số 15/2003/QĐ- BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT); việc quan trắc mực nước thực hiện 24 lần/ngày; nhiệt độ nước sông và nhiệt độ không khí quan trắc 2 lần/ngày vào lúc 7 giờ và 19 giờ hàng ngày. Ngoài ra, tại thời điểm chân, đỉnh triều cách 5, 10, 15 hoặc 30 phút quan trắc thêm một lần. Khoảng thời gian quan trắc được xác định theo sự biến đổi mực nước, nhằm quan trắc chính xác trị số mực nước và thời gian xuất hiện của mực nước chân, đỉnh triều.
Tại Trạm thủy văn Tân Uyên, các cán bộ ở đây chia thành 03 ca trực. Ở mỗi ca trực, quan trắc viên ngoài việc vận hành máy quan trắc, họ còn phải thực hiện quan trắc hướng chảy của dòng nước, các hiện tượng thời tiết nguy hiểm và các hiện tượng bất thường trên sông như các hiện tượng cá chết nhiều, cỏ rác, lục bình, cây cối trôi… tất cả được ghi vào sổ quan trắc. Các ca trực trùng vào thời điểm 7 giờ và 19 giờ, quan trắc viên còn phải làm công việc đánh mốc trên giản đồ máy tự ghi. Cụ thể là nhấc bút trên máy lên khỏi giản đồ, rồi ra cầu công tác ở ngoài sông để trực tiếp đo nhiệt độ nước sông và đọc kiểm tra mực nước trên thủy chí so với máy tự ghi bất kể trời nắng hay mưa, sau đó quay vào đặt lại ngòi bút xuống để máy tiếp tục hoạt động. Trường hợp máy bị hư, không hoạt động được, quan trắc viên phải trực tiếp quan trắc 24 lần/ngày để bảo đảm việc thu thập số liệu không bị gián đoạn. Vào mùa mưa lũ, khi mực nước lên xuống càng nhanh và càng nhiều thì tần suất quan trắc càng phải dày.
Công việc quan trắc ở Trạm Thủy văn Tân Uyên nói riêng và quan trắc khí tượng thủy văn là công việc thầm lặng nhưng không kém phần vất vả. bởi họ phải làm việc liên tục kể cả ngày nghỉ. Khi có các số liệu quan trắc của một ngày, quan trắc viên còn phải chỉnh lý, chỉnh biên các số liệu, tính toán sổ sách ngay tại trạm trước khi báo cáo về Trung tâm Quan trắc TN&MT để sử dụng các số liệu này. Để kiểm soát chất lượng nước ở sông Đồng Nai đoạn chảy qua huyện Tân Uyên, hiện nay Tổng cục Môi trường cũng đã đầu tư lặp đặt hệ thống quan trắc nước mặt tự động. Hệ thống này sẽ đo liên tục chất lượng nước mặt và chuyển số liệu về cơ quan quản lý. Hệ thống quan trắc này đang được vận hành thử nghiệm. Trong thời gian tới cùng với hệ thống quan trắc thủy văn và hệ thống quan trắc tự động nước mặt, các cơ quan quản lý sẽ có được một bức tranh tổng thể về mực nước , lưu lượng nước và chất lượng nước ở khu vực này. Từ đó các nhà hoạch định chính sách sẽ có cơ sở để đưa ra các giải pháp quản lý nguồn tài nguyên nước một cách chính xác hơn. Thạc sỹ Phạm Thị Phú - PGĐ Trung tâm Quan trắc TNMT Bình Dương thông tin thêm.
Với sự quan tâm đầu tư của tỉnh Bình Dương, chắc chắn trong thời gian tới mạng lưới quan trắc của tỉnh sẽ hoàn thiện, góp phần phục vụ tốt hơn quá trình phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương…▲
Trọng Minh