Đẩy mạnh hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số ngành văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Bình Dương
Trong những năm gần đây, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, cùng với chuyển đổi số đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, cải thiện chất lượng dịch vụ, bảo tồn di sản văn hóa, thúc đẩy phát triển du lịch, góp phần và phát triển kinh tế- xã hội ở địa phương. Những ứng dụng này không chỉ giúp ngành phát triển mạnh mẽ mà còn tạo ra những cơ hội mới trong việc bảo tồn và lan tỏa văn hóa, thể thao, du lịch đến cộng đồng trong nước và quốc tế.
Bình Dương là một tỉnh công nghiệp, nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Cho đến nay, sau hơn 25 năm tái lập, Bình Dương đã là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế. Cùng với những thành tựu về phát triển kinh tế - xã hội, ngành văn hóa, thể thao và du lịch cũng đạt được những kết quả tích cực trong công tác xây dựng và phát triển văn hóa, con người vì sự nghiệp phát triển bền vững. Đạt được kết quả nêu trên có sự đẩy mạnh hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số vào lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch của ngành, cụ thể:
Về hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo: Nhằm giúp Sở xác định phương hướng, mục tiêu và các nhiệm vụ trọng tâm về công tác nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ của ngành văn hóa, thể thao và du lịch, hằng năm, Ban giám đốc chỉ đạo kiện toàn, duy trì hoạt động Hội đồng khoa học công nghệ khi có sự thay đổi nhân sự; đại diện lãnh đạo, các phòng chuyên môn/đơn vị sự nghiệp thuộc Sở thường xuyên tham gia các Hội đồng tư vấn, tuyển chọn, đánh giá khoa học và công nghệ cấp tỉnh, cấp cơ sở và các trường Đại học trên địa bàn tỉnh; tổ chức xây dựng nội dung nghiên cứu khoa học công nghệ cấp cơ sở và đăng ký đề xuất nghiên cứu khoa học công nghệ đề tài cấp tỉnh trên các lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch, đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành trong tình hình mới. Năm 2022, Sở điều chỉnh 03 Đề án của ngành chuyển sang Đề tài nghiên cứu KHCN cấp cơ sở, đồng thời chuyển nguồn kinh phí sự nghiệp sang kinh phí thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học & công nghệ để phù hợp với tính chất nghiên cứu của 03 đề án mang tính khoa học ứng dụng và cấp thiết phục vụ nhiệm vụ chuyên môn của ngành đã được Uỷ ban nhân dân tỉnh chấp thuận chủ trương thực hiện. Sau khi triển khai các bước lập Hội đồng tư vấn xác định nhiệm vụ, Sở ban hành Danh mục triển khai tuyển chọn đơn vị chủ trì thực hiện và công bố trên Trang thông tin điện tử của ngành. Năm 2023 – 2024, đăng ký đề xuất 05 nhiệm vụ nghiên cứu khoa học công nghệ cấp tỉnh; tham gia xác định danh mục, tổ chức đánh giá tuyển chọn, giao trực tiếp, đánh giá nghiệm thu các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ liên quan đến lĩnh vực quản lý của ngành.
Thực hiện nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ: Từ năm 2022, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch triển khai tuyển chọn đơn vị chủ trì thực hiện đề tài theo Danh mục đã ban hành 03 đề tài cấp cơ sở: (1) Đề tài “Bảo vệ và phát huy giá trị tượng đài và tranh hoành tráng trên địa bàn tỉnh Bình Dương đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, nhằm đánh giá thực trạng bảo tồn và phát huy tượng đài và tranh hoành tráng Bình Dương, qua đó xác định một số giải pháp, mô hình, quy hoạch không gian phát triển kinh tế - xã hội, phân kỳ đầu tư bảo tồn và xây dựng tượng đài và tranh hoành tráng tỉnh Bình Dương; (2) Đề tài “Bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030”, với mục tiêu đánh giá thực trạng vấn đề về bảo tồn và phát huy di tích lịch sử hiện nay trên địa bàn tỉnh; đồng đề xuất các giải pháp bảo tồn và phát huy di tích ở Bình Dương hiện nay trong bối cảnh đô thị hóa, cách mạng 4.0… (3) Đề tài “Phát triển hệ thống Thư viện công cộng tỉnh Bình Dương đến năm 2025 và định hướng đến 2030”, trên cơ sở nghiên cứu một số mô hình thư viện công cộng trên thế giới, các nước trong khu vực và trên thế giới; đánh giá thực trạng hệ thống thư viện công cộng Bình Dương, qua đó đề xuất một số giải pháp phù hợp với thực tiễn tại địa phương theo hướng hiện đại, xu hướng phát triển thời gian tới. Tuy nhiên, do vướng Thông tư quy định lập dự toán, quản lý sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ chưa có hướng dẫn, do đó đến nay Sở vẫn chưa triển khai thực hiện được.
Để phục vụ công tác quản lý gia đình trên địa bàn tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề xuất đặt hàng đề tài nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp tỉnh “Giải pháp phòng, chống bạo lực gia đình tại tỉnh Bình Dương” đề tài đang được đánh giá nghiệm thu.
Hoạt động ứng dụng, chuyển giao khoa học và công nghệ: Thời gian qua, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tiếp nhận các kết quả nghiên cứu các nhiệm vụ khoa học và công nghệ thuộc lĩnh vực chuyên môn của ngành và triển khai ứng dụng tiêu biểu: (1) đề tài “Nhân Vật Lịch sử tỉnh Bình Dương” do Hội Khoa học Lịch sử chủ trì thực hiện. Thông qua hoạt động nghiên cứu, đề tài đã tập hợp, ghi chép tiểu sử của các nhân vật lịch sử, các nhân vật tiêu biểu của tỉnh Bình Dương thuộc tất cả các lĩnh vực chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội… từ thuở khai khẩn lập làng cho tới năm 2017. Công trình nghiên cứu là tài liệu hữu ích để giáo dục truyền thống và nâng cao nhận thức về văn hóa, lịch sử địa phương Bình Dương; cũng như cung cấp danh mục tên đường của tỉnh Bình Dương. Sau khi được đánh giá, nghiệm thu, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tham khảo và ứng dụng xây dựng Danh mục công trình đặt đổi tên đường và công trình công cộng trên địa bàn tỉnh Bình Dương hiện đang trình UBND tỉnh phê duyệt thực hiện…(2) đề tài “Nghiên cứu đề xuất các giải pháp phát triển cảnh quan khu vực bờ Đông sông Sài Gòn tỉnh Bình Dương trở thành điểm nhấn bản sắc văn hóa Bình Dương” do Trường Đại học Thủ Dầu Một chủ trì thực hiện. Sau khi được tổ chức đánh giá, nghiêm thu, nhiệm vụ đã được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch làm tài liệu nghiên cứu tham khảo để xây dựng đề án “Phát triển du lịch tỉnh Bình Dương đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” được Uỷ ban nhân dân tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2823/QĐ-UBND ngày 09/12/2021.
Chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch: Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành, chỉ đạo các phòng chuyên môn, đơn vị trực thuộc tiếp tục bám sát các nhiệm vụ, giải pháp về việc thực hiện Kế hoạch thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số và xây dựng Thành phố thông minh trên các lĩnh vực hoạt động của ngành, đạt được những kết quả tích cực:
Về lĩnh vực văn hóa: Sở triển khai Camera AI kiểm soát ra/vào tại Khu du lịch, bảo tàng, di tích lịch sử văn hóa, đã lắp đặt 02 camera AI tại Bảo tàng, cài đặt giải pháp nhận diện khuôn mặt, đếm khách kiểm soát ra/vào và đấu nối vào hệ thống camera AI của tỉnh. Hoạt động Thư viện, đã xây dựng cơ sở dữ liệu số địa chí Bình Dương, phát triển cơ sở dữ liệu số khai thác trực tuyến tại Thư viện, cụ thể: Bài trích địa chí: 20.912 bài/41.820 trang; Tài liệu sách số hóa địa chí: 1.613 tên/226.730 trang; mua quyền truy cập cơ sở dữ liệu từ nguồn tài liệu số TaiLieu.VN và bổ sung nguồn sách nói Voiz FM với 1.231 tên. Về nội dung “Số hóa hệ thống Thư viện công cộng”: thực hiện số hóa được cơ sở dữ liệu tài liệu xuất bản trước năm 1975 với 2.259 tên sách/452.783 trang.
Về hoạt động tuyên truyền, từng bước đổi mới nội dung và hình thức tuyên truyền phục vụ nhiệm vụ chính trị thông qua việc sử dụng màn hình LED tại một số cổng chào, vòng xoay, trước Trung tâm Hội nghị Triển lãm Tỉnh; tại trụ sở làm việc của một số đơn vị sự nghiệp trực thuộc. Nội dung tuyên truyền tập trung chào mừng các ngày lễ, kỷ niệm lớn của đất nước, các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của Tỉnh và của ngành. Ngoài việc phục vụ công tác tuyên truyền chào mừng các ngày lễ, kỷ niệm lớn của đất nước, các sự kiện chính trị của Tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thường xuyên hỗ trợ các Sở, ban ngành thực hiện tuyên truyền các chính sách, chương trình mục tiêu của các đơn vị và các nội dung liên quan đến chuyển đổi số.
Lĩnh vực thể dục thể thao: Công tác ứng dụng chuyển đổi số vào công tác chuyên môn được Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu Thể thao Tỉnh thường xuyên ứng dụng, rà soát, cập nhật hồ sơ 147 HLV và 832 VĐV các tuyến (tuyển: 323, trẻ: 222, năng khiếu: 287) vào phần mềm quản lý HLV, VĐV đảm bảo dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống”. Tiếp tục hoàn thiện việc triển khai áp dụng mô hình giám sát công tác tập luyện của các đội tuyển thể thao và cơ sở vật chất trong nhà tập thông qua camera giám sát thông minh. Qua đó, nâng cao chất lượng tập luyện của VĐV và quản lý được cơ sở vật chất một cách hiểu quả hơn.
Thực hiện số hóa quy trình đăng ký thi đấu, lịch thi đấu và công tác chấm điểm, tổng hợp, công bố kết quả thi đấu các giải thể thao, trong đó áp dụng cho tất cả các giải thể thao cấp tỉnh, khu vực, cụm và quốc gia. Đồng thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá thông qua việc sử dụng trang Fanpage với hình thức livestream các giải thi đấu thu hút sự quan tâm của vận động viên, người hâm mộ.
Lĩnh vực du lịch: Ngành văn hóa, thể thao và du lịch thường xuyên duy trì và phát triển App Du lịch Bình Dương, từ 10/2022 khi đưa vào sử dụng App đã phát huy vai trò về mặt cung cấp thông tin, quảng bá du lịch, hỗ trợ du khách; hỗ trợ doanh nghiệp, khuyến khích doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch trong tỉnh tham gia quảng bá hình ảnh đơn vị, mở rộng liên doanh, liên kết để hình thành các tour, tuyến du lịch mới đáp ứng nhu cầu của khách du lịch. Đến tháng 11/2024 đã có 4.029.000 lượt truy cập, 8.064 lượt cài đặt ứng dụng (App) Du lịch Bình Dương từ người dùng trong và ngoài nước.. Triển khai in, lắp dựng các standee hướng dẫn cài đặt App Du lịch Bình Dương tại Trung tâm Hành chính Tỉnh, Trung tâm hành chính các huyện, thành phố, cơ sở kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉn; đồng thời tổ chức các buổi hướng dẫn cập nhật, cài đặt App cho sinh viên các trường Đại học, các cơ sở kinh doanh lưu trú du lịch trên địa bàn tỉnh,…Thực hiện nâng cấp Trang thông tin điện tử du lịch Bình Dương về giao diện cũng như các tính năng, tiện ích, thường xuyên cập nhật thông tin nhằm đáp ứng tốt nhu cầu tìm kiếm, tra cứu thông tin cũng như phát huy vai trò của kênh truyền thông tuyên truyền, quảng bá du lịch Bình Dương.
Sử dụng công nghệ 360 độ để giới thiệu thông tin, quảng bá hình ảnh các điểm đến du lịch đến với người dân và du khách một cách nhanh chóng và thuận tiện; đồng thời tổ chức các buổi hướng dẫn cập nhật, cài đặt App cho sinh viên các trường Đại học, các cơ sở kinh doanh lưu trú du lịch trên địa bàn tỉnh,…
Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số ngành văn hóa, thể thao và du lịch cũng còn tồn tài, hạn chế nhất định như: Hội đồng khoa học và công nghệ đã được kiện toàn nhưng chưa hoạt động; một số nhiệm vụ khoa học cấp cơ sở đã tổ chức tuyển chọn, thẩm định kinh phí nhưng chưa được triển khai thực hiện, ít nhiều ảnh hưởng đến tính thời sự của vấn đề nghiên cứu; nhận thực, quan tâm của một bộ phận công chức, viên chức chưa đúng về vị trí, vai trò của khoa học và công nghệ; hoạt động, kin phí đầu tư về hoạt động chuyển đổi số trong các lĩnh vực của ngành còn hạn chế nhất định…
Tóm lại, việc đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, kết hợp với chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch đang là xu hướng phát triển chung, góp phần tạo ra nhiều cơ hội phát triển cho Ngành. Đây hoạt động nhằm giúp Ngành tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước, nâng cao nhiệm vụ chuyên môn góp phần phát triển văn hóa, thể thao và du lịch theo xu hướng bền vững của tỉnh. Việc áp dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số vào ngành văn hóa, thể thao và du lịch hiện nay và trong tương lai có thể giúp cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng dịch vụ và tạo ra các sản phẩm du lịch thông minh, Thư viện thông minh, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trong thời đại số 4.0… đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần ngày càng cao của người dân góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh Bình Dương.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch
Công văn số 2429/UBND-VX ngày 22/5/2020 của ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương về chủ trương xây dựng đề án “Bảo vệ và phát huy giá trị tượng đài và tranh hoành tráng trên địa bàn tỉnh Bình Dương đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”; Công văn số 4524/UBND-VX ngày 8/9/2021 của Uỷ ban nhân dân tỉnh chủ trương xây dựng đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030”; Công văn số 4647/UBND-VX ngày 15/9/2020 của Uỷ ban nhân dân tỉnh chủ trương xây dựng đề án “Phát triển hệ thống Thư viện công cộng tỉnh Bình Dương đến năm 2025 và định hướng đến 2030”.
Nâng cao hiệu quả hoạt động của Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Học tập cộng đồng xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Bình Dương; Giải pháp nâng cao hiệu quả phòng, chống bạo lực gia đình trên địa bàn tỉnh Bình Dương; Phát triển hệ thống sản phẩm du lịch tỉnh Bình Dương đến năm 2030; Hoa văn và chữ viết trên gốm sứ Bình Dương; Hoạt động và di sản của cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc ở Bình Dương.
“Xây dựng và phát triển văn hóa cộng đồng ở các khu đô thị trên địa bàn tỉnh Bình Dương”; “Nghiên cứu phát triển mô hình du lịch nông nghiệp công nghệ cao trên địa bàn huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương gắn với xây dựng nông thôn mới nâng cao theo định hướng phát triển làng thông minh”; “Đánh giá thực trạng và yếu tố quyết định chất lượng giấc ngủ cho vận động viên thể thao thành tích cao tại Bình Dương”.
Thông tư số 03/2023/TT-BTC quy định lập dự toán, quản lý sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ, Thông tư này có hiệu lực thi hành từ ngày 26/02/2023.