Hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Trường Đại học Thủ Dầu Một
Giới thiệu
Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của cách mạng công nghiệp 4.0, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (KHCN&ĐMST) được xem là chìa khóa để các quốc gia, địa phương và tổ chức nâng cao năng lực cạnh tranh. Tại tỉnh Bình Dương, sự phát triển kinh tế - xã hội đang đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao như tự động hóa, điện tử, vi mạch bán dẫn, nông nghiệp thông minh, trí tuệ nhân tạo…
Trường Đại học Thủ Dầu Một (TDMU), với vị thế là trường đại học trọng điểm của tỉnh Bình Dương, đã không ngừng đẩy mạnh các hoạt động KHCN&ĐMST nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn của địa phương. Bài viết này sẽ phân tích thực trạng, đóng góp và định hướng của TDMU trong việc thúc đẩy hoạt động KHCN&ĐMST để đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, góp phần xây dựng Bình Dương trở thành trung tâm công nghiệp hiện đại.
TDMU là một trong những đơn vị giáo dục hàng đầu tại tỉnh Bình Dương, với sứ mệnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. TDMU không chỉ cung cấp kiến thức và kỹ năng cho sinh viên mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh thông qua các hoạt động KHCN&ĐMST.
Họat động khoa học và công nghệ
Các chương trình nghiên cứu và dự án khoa học
Trong những năm gần đây, TDMU đã triển khai nhiều chương trình nghiên cứu và dự án khoa học quy mô lớn, tập trung vào các lĩnh vực như công nghệ thông tin, kỹ thuật cơ khí, sinh học ứng dụng và quản lý kinh tế. Theo báo cáo từ Phòng Quản lý khoa học và Công nghệ của trường, số lượng đề tài nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 2021-2023 là hơn 200 đề tài bao gồm cấp trường, cấp tỉnh và cấp quốc gia.
Về công bố khoa học từ năm 2021-2023 số lượng công bố khoa học quốc tế và trong nước đáng được ghi nhận với công bố trong nước hơn 1300 bài báo, công bố quốc tế hơn 2600 bài báo. Đặc biệt hầu hết các công bố quốc tế nằm trong danh mục ISI và Scopus.
Hoạt động nghiên cứu khoa học của học viên sau đại học, sinh viên của trường cũng được chú trọng và nâng cao số lượng cũng như chất lượng, cụ thể trong năm học 2023-2024, học viên sau đại học của Trường đã công bố 03 bài báo đăng trên các tạp chí khoa học quốc tế, 16 bài báo khoa học đăng trên các tạp chí trong nước, 06 bài báo cáo khoa học trong các kỷ yếu Hội thảo Quốc tế, 07 báo cáo trong kỷ yếu hội thảo quốc gia, 65 báo cáo khoa học trong các kỷ yếu hội thảo/hội nghị khoa học cấp Trường. Các nhóm sinh viên cũng công bố 23 bài báo trên tạp chí khoa học trong nước, 01 báo cáo trong kỷ yếu hội thảo quốc tế, 80 báo cáo trong các kỷ yếu hội thảo/hội nghị khoa học do Trường Đại học Thủ Dầu Một tổ chức.
Tọa đàm khoa học với chủ đề “Nâng cao năng lực nghiên cứu và công bố quốc tế” (nguồn TDMU)
Một ví dụ điển hình là dự án “Ứng dụng công nghệ AI trong nông nghiệp thông minh tại tỉnh Bình Dương”, đây là sự hợp tác giữa TDMU và Hội Nông dân tỉnh Bình Dương nhằm nghiên cứu và phát triển, ứng dụng các công nghệ, đổi mới sáng tạo trong sản xuất nông nghiệp, sản phẩm công nghệ sinh học (giai đoạn 2024-2030).
Dự án này được tài trợ bởi Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Dương với tổng kinh phí cao giúp cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp, đồng thời giảm thiểu tác động môi trường và góp phần giúp người nông dân tăng cường ứng dụng các công nghệ tiên tiến, công nghệ số trong sản xuất nông nghiệp, nâng cao hiệu quả kinh tế để phục vụ phát triển bền vững ngành nông nghiệp tỉnh Bình Dương.
Tọa đàm nhằm đóng góp các định hướng, giải pháp công nghệ giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp, hướng tới phát triển bền vững nền nông nghiệp Bình Dương (nguồn TDMU)
Hợp tác quốc tế
TDMU đã thiết lập mối quan hệ hợp tác với hơn 60 trường đại học và viện nghiên cứu trên toàn thế giới, như Đại học Quốc gia Singapore (NUS), Đại học Công nghệ Nanyang (NTU), và Đại học Tokyo. Các chương trình hợp tác bao gồm trao đổi sinh viên và giảng viên, hợp tác nghiên cứu và tổ chức hội thảo quốc tế. Trong giai đoạn 2018-2023, TDMU đã tiếp nhận hơn 200 sinh viên quốc tế và gửi hơn 150 sinh viên đi học tập và nghiên cứu tại các quốc gia khác. Đồng thời ký kết hợp tác cung ứng lao động chất lượng cao cho các doanh nghiệp nước ngoài đang đóng trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Trường đã ký MOU với nhiều trường đại học danh tiếng ở nhiều quốc gia.
Các dự án hợp tác quốc tế tiêu biểu bao gồm “Nghiên cứu và phát triển hệ thống giám sát thông minh cho giao thông đô thị”, hợp tác với Đại học Công nghệ Nanyang, đã nhận được tài trợ lớn từ Quỹ Nghiên cứu Quốc gia Singapore.
Hỗ trợ và phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh
TDMU đã thành lập và hỗ trợ nhiều nhóm nghiên cứu mạnh trong các lĩnh vực mũi nhọn như công nghệ sinh học, kỹ thuật số và quản lý kinh tế. Trong năm 2022, trường đã thành lập nhiều nhóm nghiên cứu mạnh, mỗi nhóm đều được tài trợ kinh phí để thực hiện các dự án nghiên cứu có tính ứng dụng cao.
Nhóm nghiên cứu “Công nghệ sinh học và môi trường” đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, như việc phát triển quy trình sản xuất enzyme từ vi sinh vật, giúp giảm chi phí sản xuất và nâng cao hiệu quả sản xuất trong ngành công nghiệp thực phẩm.
Đổi mới sáng tạo trong đào tạo và nghiên cứu
Chương trình đào tạo hiện đại và linh hoạt
Về đào tạo, TDMU đang đào tạo 50 chương trình đại học, 11 chương trình thạc sĩ, 1 chương trình tiến sĩ, thuộc các lĩnh vực kinh tế, kỹ thuật công nghệ, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội nhân văn, ngoại ngữ, sư phạm. Quy mô của trường là 20.000 sinh viên, học viên sau đại học. Trường đã từng bước hoàn thiện lộ trình xây dựng chương trình đào tạo, đổi mới phương pháp giảng dạy theo triết lý giáo dục hoà hợp tích cực, thành viên CDIO, đáp ứng AUN-QA. Xếp hạng của TDMU trong thời gian qua top 15 trong nước, 18 của hệ thống Webometric, 3 chương trình xếp hạng 4 sao và 5 sao của hệ thông UPM. Từ đó, giúp sinh viên tiếp cận với những kiến thức và kỹ năng tiên tiến nhất.
Đổi mới chương trình giảng dạy và phương pháp đào tạo, cập nhật chương trình học theo tiêu chuẩn quốc để đảm bảo chất lượng và tính cạnh tranh với các trường quốc tế. Các môn học và kỹ năng giảng dạy nên phản ánh nhu cầu thị trường toàn cầu và xu hướng phát triển nghề nghiệp quốc tế. Chương trình đào tạo ngành Công nghệ Thông tin của TDMU, được công nhận bởi AUN-QA, đã giúp sinh viên tiếp cận với các công nghệ mới nhất và phát triển kỹ năng làm việc toàn cầu. Nhờ đó, sinh viên của TDMU đã đạt được nhiều thành tích cao trong các cuộc thi về công nghệ thông tin.
Ứng dụng công nghệ trong giảng dạy
TDMU đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, với việc triển khai hệ thống quản lý học tập trực tuyến (LMS), các phòng thí nghiệm ảo và các phần mềm hỗ trợ học tập. Đến năm 2023, toàn bộ sinh viên và giảng viên của TDMU đã sử dụng hệ thống LMS, giúp nâng cao chất lượng giảng dạy và tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên học tập mọi lúc, mọi nơi. Đẩy mạnh sử dụng công nghệ và học trực tuyến, phát triển chương trình học trực tuyến và học từ xa: TDMU mở rộng các chương trình đào tạo trực tuyến, không chỉ cho sinh viên trong nước mà còn cho sinh viên quốc tế. Điều này giúp tiếp cận một lượng học viên toàn cầu mà không bị giới hạn về không gian và thời gian.
Phòng thí nghiệm ảo đã được triển khai trong các môn học thực hành, giúp sinh viên có thể thực hành các thí nghiệm phức tạp mà không cần phải đến trực tiếp phòng thí nghiệm. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian và chi phí mà còn giúp sinh viên nắm vững kiến thức thực tiễn.
Khuyến khích tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo
TDMU luôn khuyến khích sinh viên tham gia các hoạt động khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Trường tổ chức nhiều cuộc thi khởi nghiệp như “Startup Wheel”, “Innovation Day”, thu hút sự tham gia của hàng ngàn sinh viên. Trung tâm Hỗ trợ Khởi nghiệp và Đổi mới Sáng tạo của TDMU đã hỗ trợ hơn 50 dự án khởi nghiệp của sinh viên, trong đó có nhiều dự án đã nhận được vốn đầu tư từ các quỹ khởi nghiệp.
Dự án “GreenEnergy” của nhóm sinh viên ngành Kỹ thuật Điện đã nhận được giải thưởng cao nhất tại cuộc thi “Startup Wheel 2022” và nhận được khoản đầu tư 500 triệu đồng từ quỹ đầu tư VinTech Fund. Đây là minh chứng cho tinh thần khởi nghiệp và khả năng sáng tạo của sinh viên TDMU.
Đóng góp cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bình Dương
Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao
Với những nỗ lực không ngừng trong công tác đào tạo và nghiên cứu, TDMU đã cung cấp cho tỉnh Bình Dương một nguồn nhân lực chất lượng cao, có trình độ chuyên môn vững vàng và kỹ năng làm việc hiện đại. Theo thống kê, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm đúng chuyên ngành đạt 85%, trong đó có nhiều sinh viên đã nắm giữ các vị trí quản lý quan trọng trong các doanh nghiệp lớn.
Theo báo cáo của Phòng Quản lý Đào tạo, tính đến năm 2023, TDMU đã đào tạo hơn 15,000 sinh viên tốt nghiệp, nhiều trong số đó hiện đang làm việc trong các tập đoàn lớn như Becamex, VSIP, và các khu công nghiệp tại Bình Dương.
Chuyển giao công nghệ và ứng dụng vào thực tiễn
TDMU tích cực thực hiện các hoạt động chuyển giao công nghệ, đưa các kết quả nghiên cứu khoa học vào ứng dụng thực tiễn. Trong giai đoạn 2018-2023, trường đã thực hiện hơn 100 hợp đồng chuyển giao công nghệ, với tổng giá trị lên đến 50 tỷ đồng. Nhiều dự án chuyển giao công nghệ của trường đã mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần vào sự phát triển bền vững của các doanh nghiệp và địa phương.
Ví dụ, dự án “Hệ thống tưới tiêu tự động cho nông nghiệp công nghệ cao” đã được chuyển giao cho nhiều doanh nghiệp nông nghiệp trong tỉnh, giúp tiết kiệm nước và năng lượng, đồng thời tăng năng suất cây trồng. Dự án này đã giúp nông dân tiết kiệm hơn 30% lượng nước tưới và tăng năng suất lên đến 20%.
Hỗ trợ và tư vấn doanh nghiệp
TDMU còn đóng vai trò là trung tâm hỗ trợ và tư vấn cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Thông qua các chương trình hợp tác, hội thảo và các khóa đào tạo ngắn hạn, nhà trường giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất và quản lý hiệu quả. Trong năm 2022, TDMU đã tổ chức hơn 20 hội thảo và khóa đào tạo cho hơn 300 doanh nghiệp trong tỉnh. Trung tâm Tư vấn và Hỗ trợ Doanh nghiệp của TDMU đã tư vấn và hỗ trợ cho nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp, giúp họ vượt qua những khó khăn ban đầu và phát triển bền vững. Trung tâm đã hỗ trợ hơn 200 doanh nghiệp trong việc lập kế hoạch kinh doanh, nghiên cứu thị trường và tìm kiếm nguồn vốn đầu tư.
V. Kết luận
Tình hình hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Trường Đại học Thủ Dầu Một đã và đang góp phần quan trọng vào việc đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao cho tỉnh Bình Dương. Với những thành tựu đã đạt được, nhà trường không chỉ nâng cao chất lượng giáo dục và nghiên cứu mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đồng thời khẳng định vị thế của mình trong hệ thống giáo dục đại học Việt Nam. Những nỗ lực không ngừng nghỉ của TDMU đã và sẽ tiếp tục là động lực mạnh mẽ để Bình Dương phát triển thịnh vượng và bền vững.
Tài liệu tham khảo
[1] http://scimagojr.com/
[2] http://www.topuniversities.com/
[3] https://s.net.vn/1ymW
[4] https://s.net.vn/5LJe
Minh Mẫn