Tăng cường kiểm soát dự án đầu tư sử dụng nhiều năng lượng, tài nguyên, gây ô nhiễm môi trường
Nhằm khắc phục những hạn chế nêu trên, góp phần sử dụng tiết kiệm điện, hiệu quả tài nguyên và bảo vệ môi trường, ngày 27/11/2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về việc tăng cường kiểm soát dự án đầu tư sử dụng nhiều năng lượng, tài nguyên, gây ô nhiễm môi trường
Trong thời gian qua, công tác xây dựng các quy định về tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng, mức hiệu suất năng lượng tối thiểu đối với phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng đã được thực hiện trong một số quy hoạch phát triển ngành, sản phẩm công nghiệp như xi măng, thép, vật liệu xây dựng; đồng thời, Bộ Công thương đã có hướng dẫn các biện pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong một số ngành công nghiệp.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện vẫn còn bộc lộ một số hạn chế như: Công tác giám sát, kiểm tra việc tuân thủ quy định về tiêu hao năng lượng chưa được quan tâm; sự phối hợp giữa các Bộ, ngành và địa phương trong thực hiện kiểm tra, giám sát đối với dự án đầu tư sử dụng nhiều năng lượng, tài nguyên, gây ô nhiễm môi trường vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập; một số ngành công nghiệp chế biến như: Gang thép, rượu bia và nước giải khát, nhựa và chất dẻo, giấy và bột giấy,... vẫn chưa có chuẩn mức tiêu hao năng lượng, nhiên liệu; chế tài xử phạt vi phạm chưa đủ dẫn đến doanh nghiệp không tự giác thực hiện.
Nhằm khắc phục những hạn chế nêu trên, góp phần sử dụng tiết kiệm điện, hiệu quả tài nguyên và bảo vệ môi trường, ngày 27/11/2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về việc tăng cường kiểm soát dự án đầu tư sử dụng nhiều năng lượng, tài nguyên, gây ô nhiễm môi trường. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu:
Bộ Công thương chủ trì, phối hợp với các Bộ và các cơ quan liên quan xây dựng các quy chuẩn kỹ thuật, định mức sử dụng năng lượng và lộ trình áp dụng cho các ngành sản xuất công nghiệp chưa có quy chuẩn kỹ thuật, định mức sử dụng năng lượng, trình cấp có thẩm quyền ban hành; chủ trì, phối hợp với các Bộ ngành, địa phương có liên quan kiểm tra, giám sát các cơ sở sản xuất thuộc ngành công nghiệp đã có quy định về quy mô công suất, công nghệ và tiêu chuẩn môi trường thuộc chức năng quản lý của Bộ Công Thương (sản xuất thép, cao su nguyên liệu, phân bón NPK,...); xử lý đối với tổ chức, cá nhân vi phạm, đề xuất nâng cao mức phạt vi phạm (nếu cần thiết). Đồng thời, xây dựng lộ trình cụ thể đến năm 2020 cần phải loại bỏ các công nghệ, thiết bị tiêu hao nhiều năng lượng vượt định mức cho phép, lạc hậu, ô nhiễm môi trường thuộc chức năng quản lý của Bộ (áp dụng trong sản xuất gang, thép, thiết bị điện gia dụng,....), trình cấp có thẩm quyền phê duyệt; xây dựng và triển khai chương trình khuyến khích chuyển đổi các trang thiết bị, phương tiện sử dụng năng lượng hiệu suất cao phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội.
Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương có liên quan kiểm tra việc tuân thủ thực hiện Quyết định số 78/2013/QĐ-TTg ngày 25 tháng 12 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Danh mục và lộ trình phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng phải loại bỏ và các tổ máy phát điện hiệu suất thấp không được xây dựng mới; đồng thời xem xét bổ sung thêm những sản phẩm công nghiệp và công nghệ sản xuất lạc hậu cần phải loại bỏ, không còn phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Chỉ thị cũng nêu rõ một số yêu cầu đối với Bộ Xây dựng trong việc tuân thủ thực hiện các quy định về: Quy mô công suất, yêu cầu về môi trường, tiêu hao năng lượng, công nghệ và thiết bị sản xuất vật liệu xây dựng; tăng cường giám sát, kiểm tra việc thực hiện các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về tiết kiệm năng lượng trong quá trình xây dựng mới và cải tạo lại đối với tòa nhà có quy mô lớn, chiếu sáng công cộng; triển khai áp dụng các giải pháp, công nghệ, thiết bị, vật liệu tiết kiệm năng lượng trong các tòa nhà.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư giám sát, kiểm tra việc tuân thủ thực hiện tiêu chí về quy mô công suất, tiêu hao năng lượng, công nghệ và thiết bị sản xuất công nghiệp của các doanh nghiệp, nhà đầu tư. Bộ Tài nguyên và Môi trường tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản, việc tuân thủ thực hiện các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Bộ Giao thông vận tải rà soát việc xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn về suất tiêu hao nhiên liệu tối thiểu đối với một số loại phương tiện giao thông vận tải theo điều kiện và khả năng áp dụng từng giai đoạn; nghiên cứu sử dụng năng lượng tái tạo, năng lượng thay thế nhiên liệu truyền thống (CNG, LPG, LNG, nhiên liệu sinh học, năng lượng điện, năng lượng có tiềm năng khác) đối với phương tiện, thiết bị giao thông vận tải nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng. Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương giám sát, kiểm tra tình hình thực hiện các tiêu chí về quy mô công suất, tiêu hao năng lượng, công nghệ và thiết bị sản xuất công nghiệp đối với các dự án đầu tư tại địa phương.
Vân Anh